- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
وکالت عقدی است که به موجب آن شخصی (موکل) دیگری (وکیل) را نایب خود برای انجام امری حقوقی قرار دهد. وکالت مربوط به امور حقوقی است بنابراین امور مادی مانند ساخت و ساز ساختمان را شامل نمی شود.
در مقاله حاضر، نکات حقوقی و کاربردی وکالت و شروط آن و موارد عزل و انحلال عقد بیان می شود. ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
عقد وکالت چیست؟
عقد وکالت عبارت است از اینکه شخصی (موکل) دیگری (وکیل) را نایب خود برای انجام امری حقوقی قرار دهد. در اموری می توان وکالت داد که موکل خود بتواند آن را انجام دهد.
بنابراین وکالت صغیر نابالغ و مجنون کلاً باطل است. لکن وکالت صغیر بالغ و سفیه در مورد تملکات مجانی و امور غیرمادی صحیح است.
وکالت نوعی نمایندگی محسوب می شود. انواع نمایندگی در حقوق ایران عبارت است از: ۱- نمایندگی قانونی (ولی)، قضایی (قیم) و قراردادی (وکیل دادگستری).
وکیل دارای اختیارات مندرج در وکالتنامه می باشد. هر جا در اختیارات وکیل شک شود، اصل بر عدم اختیار در نتیجه فضولی بودن عمل وکیل است.
نکات وکالت
۱- وکالت عقدی جایز و اذنی است. بنابراین هر یک از طرفین حق بر هم زدن آن را خواهد داشت. همینطور موکل می تواند از اذن خویش رجوع کند.
۲- وکالت در اموری داده می شود که مباشرت اصیل شرط نباشد. سوگند، وصیت، اقرار و شهادت از امور غیر قابل توکیل هستند.
۳- تعهد وکیل در انجام مورد وکالت تعهد به وسیله است. به عبارتی اگر وکیل موارد مورد توکیل را به درستی رعایت کند ضامن نیست مگر موکل تقصیر وی را ثابت کند.
در مقابل در تعهد به نتیجه عامل، انجام کار را تضمین می کند. در این صورت صرفاً با اثبات فورس ماژور از مسئولیت مبرا می گردد.
۴- وکالت به طور مطلق صرفاً شامل اداره کردن اموال موکل می شود بنابراین فروش مال را در بر نمی گیرد.
۵- این سند وقتی شامل قبض (تصرف در مال) و اخذ حق می شود که ضمن آن تصریح شده باشد. همچنین وکالت در اخذ ثمن حاصل از فروش مال نیازمند تصریح است.
۶- وکالت در امری مستلزم وکالت در مقدمات و لوازم آن نیز هست. چنانچه برای انجام مورد عقد، انجام کارهای مقدماتی لازم باشد نیازی به تصریح مقدمات نمی باشد.
۷- وکیل باید در حدود اختیارات عمل کند. عمل خارج از محدوده اذن، فضولی و غیرنافذ است. در این صورت با تنفیذ و تایید موکل عمل حقوقی وکیل صحیح و با رد وی باطل است.
۸- وکیل می بایست غبطه و مصلحت موکل را در انجام مورد وکالت رعایت نماید. اگر انجام امور بدون رعایت مصلحت موکل باشد، از سوی وی قابل ابطال است. رای وحدت رویه شماره ۸۴۷ – ۱۴۰۳/۰۲/۲۵ هیئت عمومی دیوان عالی کشور موید این امر است.
بیشتر بدانید:
۹- وکیل درصورتی حق توکیل مورد عقد را به غیر دارد که در وکالتنامه تصریح شده باشد. اگر بدون اختیار توکیل به غیر کند، فضولی بوده و هر دو وکیل در مقابل موکل متضامناً مسئول هستند.
۱۰- وکیل باید حساب دوران وکالت از جمله مبادلات مالی در راستای انجام امور را به موکل تسلیم کند. برای مثال، اگر سند در مورد فروش ملکی است. وکیل دریافت ها و پرداخت های صورت گرفته را به موکل ارائه دهد.
۱۱- اجرت وکیل بر اساس توافق فیمابین پرداخت می شود. در صورت عدم قرارداد، بر اساس عرف است. اگر عرفی حاکم نباشد وکیل مستحق اجرت المثل کار انجام شده است.
۱۲- موکل مسئول تعهداتی است که وکیل در محدوده اختیارات اعطایی انجام داده است. موکل باید هزینه های انجام مورد وکالت را با ارائه فاکتور از سوی وکیل پرداخت کند.
۱۳- هرگاه وکیل مرتکب تقصیر (تعدی یا تفریط) شود و خسارتی به موکل وارد آید. عرفاً مسبب بوده و می بایست از عهده خسارات برآید.
۱۴- ممکن است تعداد وکلا دو نفر یا بیشتر باشند. در اینجا شیوه انجام وکالت در حالت کلی اجتماع است مگر عمل به استقلال شرط شده باشد.
۱۵- در حالت مجتمعاً، وکلا دسته جمعی کار را انجام می دهند نه انفرادی. اگر شرط استقلال شده باشد، هر یک از وکلا اختیار تصمیم انفرادی خواهند داشت. در حالت اجتماع، با فوت یکی از وکلا وکالت دیگری نیز باطل می شود.
۱۶- وکالت ممکن است به توکیل یا به تفویض باشد. در حالت توکیلی، با توکیل اختیارات به وکیل دوم، رابطه هر دو وکیل با موکل برقرار می شود. اما در تفویض وکالت، رابطه قراردادی وکیل اول با موکل پایان می پذیرد.
۱۷- موکل حق عزل وکیل را دارد مگر عزل وی ضمن عقد خارج لازم از موکل سلب و ساقط شده باشد. در بسیاری مواقع این قبیل وکالت ها مملک هستند. به عبارتی پس از انتقال مالکیت یا در قبال بدهی تنظیم می گردند.
بیشتر بدانید:
۱۸- عبارات اخذ ثمن و اسقاط کافه خیارات یا فاقد مدت بودن وکالت و… مملک بودن سند را به ذهن می رساند. قراینی چون مبادلات مالی طرفین و وجود بدهی قبلی موکل می تواند بیانگر تملیکی بودن سند مزبور باشد.
۱۹- اعمال وکیل تا قبل از اطلاع وی از عزل نافذ و موثر است. پس از آن انجام مورد وکالت فضولی و غیرنافذ است.
۲۰- موارد انحلال وکالت عبارتند از: ۱- عزل وکیل در وکالت دارای حق عزل. ۲- استعفای وکیل. ۳- فوت یا حجر هر یک از طرفین اگرچه وکالت بلاعزل باشد. ۴- از بین رفتن موضوع وکالت. ۵- انجام عمل منافی وکالت توسط موکل. ۶- انقضای مدت در وکالت مقید به مدت.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- اگر وکیل ورشکسته شود تکلیف چیست؟
ورشکستگی وکیل تاثیری در اعتبار وکالت ندارد. لکن ورشکستگی موکل در وکالت مالی موجب انفساخ عقد می گردد.
۲- اگر وکیل در انجام کار اقرار به امری کند آیا متوجه موکل است؟
اقرار وکیل در حدود اختیارات وی نافذ است و معتبر است.
۳- استعفای وکیل چه زمانی نافذ است؟
وقتی خبر استعفا به اطلاع موکل برسد. تا قبل از آن وکیل متعهد به انجام مورد وکالت است.
