مطالبه چک از طریق اجرای ثبت

 

مطالبه چک از طریق اجرای ثبت یکی از روش های وصول وجه آن است. چک سندی عادی در حکم سند لازم الاجرا است که دارای امتیازات خاص در میان اسناد تجاری می باشد. به عبارتی، دارنده می تواند به طور مستقیم و از راه اجرای ثبت، اموال صادرکننده را توقیف و طلب خود را وصول کند.

در ادامه وکیل چک تهران به طور کاربردی، نحوه وصول چک از اداره ثبت بدون تشریفات رسیدگی در دادگاه و مسائل مرتبط را بیان می نماید.

ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

چک

مطالبه چک از طریق اجرای ثبت یکی از روش های وصول وجه آن است. چک سندی عادی در حکم سند لازم الاجرا است که دارای امتیازات خاص در میان اسناد تجاری می باشد.

به دلیل امتیاز لازم الاجرا بودن چک، می توان آن را از طریق اداره اجرائیات ثبت اسناد و املاک مطالبه نمود. از این طریق طلبکار سریع تر می تواند احقاق حق کند.

در میان اسناد تجاری تنها چک از طریق اداره ثبت قابل وصول است. روش های دیگر شامل مطالبه از دادگاه حقوقی با تقدیم دادخواست، صدور اجرائیه مستقیم و شکایت کیفری می باشد.

مستند قانونی مطالبه چک از اجرای ثبت، مقررات آیین نامه اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۸۷ می باشد.

مراحل مطالبه چک از اجرای ثبت

• اگر چک منجر به صدور عدم پرداخت شود دارنده می تواند برای مطالبه وجه آن از طریق اجرای ثبت اقدام کند.
• در گواهی عدم پرداخت بایستی امضای صادرکننده بر روی چک با نمونه امضای او در بانک مطابقت داشته باشد در غیر این صورت وصول وجه از این راه امکانپذیر نیست.
• درخواست وصول وجه چک به دفترخانه اسناد رسمی ارائه می شود. از آن طریق به تقاضای دارنده بعلاوه مستندات به اجرائیات اداره ثبت ارسال می گردد.
• اصل چک و گواهی عدم پرداخت، ضمیمه درخواست می شود. اصول اسناد مزبور تا مختومه شدن عملیات اجرائی نزد اداره ثبت می ماند.

بیشتر بدانید:

وکیل وصول مطالبات

• مطالبه چک از اداره ثبت فقط بر علیه صادرکننده و صاحب حساب امکانپذیر است.
• مطالبه وجه از ضامنین و ظهرنویسان از طریق دادگاه با ارائه دادخواست و رسیدگی قضایی صورت می گیرد.
• یکی از راه های وصول سریع تر چک در مواردی که صادرکننده دارای اموال ثبت شده است از اجراییات ثبت می باشد. چون اموال بدهکار مستقیم توقیف می گردد.
• وقتی برای وصول چک از این راه اقدام می شود که صادرکننده دارای اموالی چون خانه، خودرو، حساب بانکی باشد.
• هزینه وصول وجه چک در اداره ثبت ۵ درصد (نیم عشر اجرایی) مبلغ روی آن است.

توقیف مال در اجرای ثبت

به دلیل خصوصیت لازم الاجرابودن چک، می توان مستقیماً از طریق اداره ثبت برای وصول وجه آن اقدام نمود. مالی که توقیف می شود ممکن است آپارتمان، خودرو و حساب بانکی باشد. ممکن است دارنده از این طریق قصد ممنوع الخروج نمودن بدهکار را داشته باشد.

بیشتر بدانید:

توقیف اموال منقول و غیرمنقول و مراحل آن

اجرای ثبت پس از توقیف مال به درخواست دارنده، در مورد مالکیت بدهکار از اداره ثبت املاک استعلام می گيرد. اگر پس از بررسی دفتر املاک در اداره ثبت مشخص شد ملک در مالکیت صادرکننده است توقیف می ‌گردد.

این امر در مورد توقیف خودرو در پلیس راهور و حساب بانکی در بانکهای مربوطه نیز جاری است.

فروش مال در اجرای ثبت

مال توقیف شده، جهت مزایده و فروش می بایست توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی گردد. هزینه کارشناسی برعهده متقاضی است. پس از تعیین مبلغ که کمتر از ارزش روز مال است، مرحله مزایده شروع می شود. اگر ملک مشاعی باشد، مبلغ کارشناسی کمتر از ارزیابی ملکی است که ششدانگ آن متعلق به مدیون می باشد.

بیشتر بدانید:

مراحل مطالبه مهریه از اجرای ثبت

ملک مشاع ملکی است که ششدانگ آن تحت مالکیت بیش از یکنفر باشد. در مقابل مشاع، ملک مفروزی است که مالکیت ششدانگ آن متعلق به یکنفر است.

مزایده از مبلغ کارشناسی به عنوان مبلغ پایه شروع می شود. هر شخصی بیشترین مبلغ را پیشنهاد بدهد مالک مال مورد مزایده می شود. سند انتقال اجرایی در دفتر اسناد رسمی توسط بدهکار و در صورت امتناع وی، از سوی نماینده اجرای ثبت به نام برنده مزایده منتقل می گردد.

ممنوع الخروجی صادرکننده

گاهی احتمال متواری شدن و خروج بدهکار از کشور وجود دارد. یکی از مزایای مطالبه چک از طریق اجرای ثبت ممنوع الخروج کردن بدهکار به درخواست طلبکار است. ممنوع الخروجی می تواند به عنوان عامل فشار بر بدهکار جهت پرداخت وجه چک همچنین در دسترس بودن وی محسوب شود.

مطالبه خسارت تاخیرتادیه

خواهان علاوه بر وصول اصل مبلغ چک به دنبال خسارات وارده در نتیجه عدم وصول به موقع چک نیز می باشد. از آنجا که در اجرای ثبت فقط اصل مبلغ قابل مطالبه است، لذا جهت وصول خسارت تاخیر تادیه می بایست دادخواست مطالبه خسارت به دادگاه حقوقی تقدیم شود.

مطالبه خسارت نیاز به رسیدگی در دادگاه حقوقی دارد. در این صورت دارنده می تواند مبلغ چک را از طریق اجرائیات ثبت و خسارت تاخیر تادیه را از طریق دادگاه حقوقی مطالبه نماید.

بیشتر بدانید:

خسارت تأخیر تأدیه چک

امکان مطالبه چک شرکتی

از طریق اجرای ثبت علاوه بر تعقیب شخص حقیقی می تواند چک شخص حقوقی را نیز پیگیری نمود. در این صورت می بایست نمونه مهر و امضای موجود در بانک با مهر و امضای چک مطابقت داشته باشد و این امر در گواهی عدم پرداخت قید شود.

در این صورت شرکت به عنوان صادرکننده و صاحب حساب و نمایندگان آن که چک را امضا کرده اند بطور تضامنی مسئول پرداخت وجه چک می باشند.

عدم امکان جلب صادرکننده در اجراییات ثبت

در مواردی که بدهکار مالی در دسترس ندارد، گزینه باقیمانه طلبکار جلب و دستگیری وی می باشد. همچنین یکی از طرق فشار بر بدهکار برای پرداخت، زندانی کردن بدهکار است. در اجرای ثبت نمی توان درخواست جلب صادرکننده را نمود. صدور دستور جلب صرفاً در صلاحیت محاکم قضایی است.

در حالیکه اجرای ثبت مرجعی شبه قضایی است که صلاحیت صدور دستور جلب ندارد. صرفاً توقیف، مزایده و فروش اموال صادرکننده چک در ثبت امکانپذیر است.

بررسی مستثنیات دین

مستثنیات دین عبارت است از اینکه در اجرای ثبت، اموالی از مدیون قانوناً قابل توقیف و فروش نباشد. در مواردی که مال مورد اجرائیه پرداخت مبلغ چک باشد، اگر صادرکننده دینش را ادا نکند، دارنده می تواند درخواست توقیف و فروش اموال مدیون را نماید.

بیشتر بدانید:

مستثنیات دین شامل چه مواردی می شود؟

اجرای ثبت، پس از فروش مال توقیف شده مبلغ را به دارنده چک پرداخت می نماید. لکن برخی اموال، غیر قابل توقیف و فروش هستند. همانطور که از نام مستثنیات مشخص است، غیر قابل توقیف بودن برخی اموال مدیون استثنائی بر قاعده عام توقیف و فروش اموال محسوب می گردد.

چنانچه مال توقیف شده داخل در مستثنیات باشد، با درخواست صادرکننده چک و احراز مستثنیات بودن مال، رئیس ثبت دستور رفع توقیف ملک را صادر می کند. (ماده ۶۱ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا) اگر ذینفع به مستثنیات اعلام کردن مال معترض باشد، اعتراض خود را به موجب لایحه دفاعیه خطاب به رئیس ثبت اعلام می نماید.

کلام آخر

مطالبه چک از طریق اجرائیات ثبت یکی از راه های ویژه وصول مبلغ چک است. در این روش، امکان توقیف و فروش مستقیم اموال صادرکننده وجود دارد. مطالبه چک از این طریق وقتی ایده آل است که بدهکار دارای اموالی تحت مالکیت خود باشد.

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور مطالبات و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

مواد قانونی مرتبط

ماده ۲ قانون صدور چک

چک‌‌های صادر عهده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا می‌شوند همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم‌الاجرا است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل یا به هر دلیل دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد می‌تواند طبق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی وجه چک یا باقیمانده آن را از صادرکننده وصول نماید.
برای صدور اجراییه دارنده چک باید عین چک و گواهی‌نامه مذکور در ماده ۴ و یا گواهی‌‌نامه مندرج در ماده ۵ را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم نماید.
اجراء ثبت در صورتی دستور اجرا صادر می‌کند که مطابقت امضای چک به نمونه امضای صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد.
دارنده چک اعم از کسی که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشت نویسی شده یا حامل چک (در مورد چک‌های در وجه حامل) یا قائم مقام قانونی آنان.

تبصره (الحاقی ۱۳۶۷/۰۳/۱۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام) – دارنده چک می‌تواند محکومیت صادرکننده را نسبت به پرداخت کلیه خسارات و هزینه‌های وارد شده که مستقیما و به طور متعارف در جهت وصول طلب خود از ناحیه وی متحمل شده است، اعم از آنکه قبل از صدور حکم یا پس از آن باشد، از دادگاه تقاضا نماید. در صورتی که دارنده چک جبران خسارت و هزینه‌های مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند، باید درخواست خود را به همان دادگاه صادرکننده حکم تقدیم نماید.

مواد ۶۱ و ۱۹۰ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا

ماده ۶۱: اموال و اشیاء زیر از مستثنیات دین است و بازداشت نمی‌شود:
1ـ مسکن متناسب با نیاز متعهد و اشخاص واجب النفقه او.
2ـ لباس، اشیاء، اسباب و اثاثی که برای رفع حوائج متعهد و اشخاص واجب‌النفقه او
لازم است.
3ـ آذوقه موجود به قدر احتیاج سه ماهه متعهد و عائله او.
4ـ وسائل و ابزار کار کسبه، پیشه وران و کشاورزان متناسب با امرار معاش خود و
اشخاص واجب النفقه آنان.
5 ـ وسیله نقلیه متناسب با نیاز متعهد و اشخاص واجب‌النفقه او.
6 ـ سایر اموال و اشیائی که به موجب قوانین خاص، غیرقابل توقیف می‌باشد.
تبصره1ـ در صورت فوت متعهد، دیون از کلیه اموال بجامانده از او بدون استثناء چیزی،
استیفاء می‌شود.
تبصره2ـ در صورت بروز اختلاف نسبت به متناسب بودن اموال و اشیاء موصوف با نیاز
اشخاص فوق‌الذکر، رئیس ثبت محل با توجه به وضعیت خاص متعهد و عرف محل، مطابق ماده
169 این آئین‌نامه اتخاذ تصمیم خواهدکرد.

ماده ۱۹۰

درصورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف حساب صادر شده باشد صادرکننده چک و صاحب حساب متضامناً مسئول پرداخت وجه چک بوده و به تقاضای بستانکار اجرائیه علیه آنها بر اساس تضامن صادر می‌ شود.

سوالات متداول

۱- آیا بدهکار می تواند از توقیف مال در اجرای ثبت جلوگیری کند؟

با توقیف مال در اداره ثبت، صادرکننده حق ندارد از فروش آن جلوگیری کند.

۲- آیا استثنائی در ممانعت از فروش مال توسط بدهکار وجود دارد؟

بدهکار باید ثابت کند مال جزء مستثنیات دین است. در این صورت می تواند از فروش مال جلوگیری کند.

۳- رسیدگی به درخواست اعسار و تقسیط مبلغ چک، در صلاحیت چه مرجعی است؟

دادخواست اعسار به دادگاه حقوقی ارائه می شود. لکن با وجود مال در مالکیت بدهکار اعسار وی پذیرفته نمی شود.

۴- دارنده چه موقع می تواند اصل چک و گواهی عدم پرداخت را مسترد کند؟

پس از مختومه شده پرونده در اجرای ثبت، طلبکار اصول چک و گواهی عدم پرداخت را مسترد می کند.

۵- نیم عشر هزینه اجرای ثبت چه زمانی پرداخت می شود؟

وقتی چک وصول شود پنج درصد هزینه اجرا قابل وصول از محل مبلغ پرداختی است.