- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
مستثنیات دین به آن بخش از اموال محکوم علیه گفته می شود که بابت وصول محکوم به (مبلغ مندرج در دادنامه قطعی) قابل توقیف و فروش نمی باشد.
این موارد در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی احصاء شده اند. اموال خارج از موارد مذکور در قانون قابل توقیف نمی باشند.
در این نوشته موارد و مصادیق مستثنیات دین در اجرای احکام دادگاه و اجرای ثبت بیان می شود.
ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
مصادیق مستثنیات دین
فهرست مطالب
طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مستثنیات دین شامل موارد زیر می شود:
الف – منزل مسکونی که عرفاً در شان محکوم‌علیه در حالت اعسار او باشد
ب – اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
ج – آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود.
د – کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آنها.
ه- – وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
و – تلفن مورد نیاز مدیون.
ز – مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد.
تبصره ۱ – چنانچه منزل مسکونی محکوم‌علیه بیش از نیاز و شان عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارٌالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراءکننده رای نباشد به تقاضای محکوم‌له به وسیله مرجع اجراءکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تادیه دیون محکوم‌ٌعلیه خواهد شد مگر اینکه استیفای محکوم‌به به طریق سهل‌تری مانند استیفاء از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم‌ٌعلیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث یا طلبکار امکان‌پذیر باشد که در این‌صورت محکوم‌به از طرق مذکور استیفاء خواهد شد.
تبصره ۲ – چنانچه به حکم قانون مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرحهای عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول محکوم‌به از آن امکان پذیر است مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد.
بیشتر بدانید:
اجرای حکم و جاری شدن مستثنیات
در مواردی مورد حکم، پرداخت مبلغی وجه نقد، چک، مهریه و سایر موارد مشابه می باشد. اگر محکوم علیه به اختیار حکم را اجرا نکرد، محکوم له می تواند در مرحله اجرای حکم درخواست توقیف و فروش اموال محکوم علیه را نماید.
واحد اجرا پس از فروش اموال توقیف شده مبلغ محکومیت را به محکوم له پرداخت می نماید. لکن برخی اموال محکوم علیه غیر قابل توقیف و فروش هستند. همانطور که از نام مستثنیات بر می آید غیر قابل توقیف بودن برخی اموال محکوم علیه استثنائی بر قاعده عام توقیف و فروش اموال وی و وصول محکوم به می باشد.
بیشتر بدانید:
مقررات مستثنیات دین در اجرای ثبت طبق ماده ۶۱ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجراء اصلاحی ۱۳۹۸/۱۲/۰۶ نیز در مورد توقیف و فروش اموال مدیون رعایت می شود.
اگر محکوم به دادنامه مورد اجرا، عین معین مانند آپارتمان یا اتومبیل متعلق به محکوم له باشد شامل مستثنیات نمی شود. در این صورت به درخواست محکوم له عین معین که موضوع دعوی است توقیف شده و به مالک تحویل داده می شود.
مستندات قانونی مستثنیات دین
۱- ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴
۲- مواد ۵۲۳ الی ۵۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹
۳- ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶
۴- ماده ۶۱ آیین نامه نحوه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۸۷
عدم اعمال مستثنیات دین در مرحله تامین خواسته
خواهان می تواند معادل خواسته دعوی، با درخواست تامین خواسته تا قبل از صدور رای قطعی اموال خوانده را توقیف نماید. توقیف اموال در این مرحله بدون رعایت مقررات مستثنیات دین صورت می پذیرد.
چرا که با تامین خواسته، اموال خوانده اعم از ملک یا خوردو توقیف می شود ولی به فروش نمی رسد. مقررات مربوط به مستثنیات در مرحله اجرای احکام لازم الرعایه است.
بیشتر بدانید:
موانع مستثنیات دین
قاعده مستثنیات دین مطلق نبوده و استثنائاتی دارد که باید اجرا شود. موانع شامل اموال اشخاص حقوقی، عدم شمول با فوت محکوم علیه و محکوم به عین معین می شود.
۱- ماده ۲۶ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: احکام مندرج در این قانون جز احکام راجع به حبس محکوم‌ٌ علیه، اعسار و مستثنیات دین حسب‌مورد در مواردی که محکوم علیه شخص حقوقی باشد نیز مجری است و نسبت به مدیران و مسوولان متخلف اشخاص حقوقی مطابق قانون مجازات اسلامی عمل می‌شود.
۲- ماده ۵۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی: مستثنیات دین تا زمان حیات محکوم علیه جاری است.
با فوت محکوم علیه از مستثنیات دین رفع اثر می شود.
۳- در مواردی که محکوم به عین معین متعلق به طلبکار است. برای مثال، حکم به استرداد خودرو محکوم له که به امانت نزد محکوم علیه بوده است.
چند نکته
● آپارتمان پیش فروش که هنوز به محکوم علیه تحویل داده نشده چون در آن تصرف ندارد شامل مستثنیات دین نمی شود.
● محکوم علیه باید در ملک زندگی کند تا مشمول مستثنیات دین گردد. خواه ملکی باشد که در مالکیت وی باشد یا سهم الارث وی تلقی شود.
● لوازم ضروری زندگی مانند یخچال، اجاق گاز، البسه، وسایل گرمایشی، سرمایشی و خواب و هر آنچه برای گذران زندگی مورد نیاز است، جزء مستثنیات دین می باشند.
● موارد مستثنیات دین در ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی احصاء شده است و چنان چه اتومبیل وسیله امرار معاش محکوم علیه باشد مشمول بند “ه” ماده یاد شده است گرچه دارای پروانه از تاکسی رانی نباشد (نظریه مشورتی ۷/۹۵/۲۱۳۸ – ۹۵/۸/۲۵ اداره حقوقی قوه قضائیه).
● در مورد وسایل و ابزار کار، برای مثال اگر ماشین صنعتی یا دستگاه مولد و سایر موارد مشابه، بیش از نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی باشد از مستثنیات دین خارج شده و قابل توقیف و فروش هستند. همچنین مواد خام و اولیه کسب که در مغازه محکوم علیه و متعلق به وی است قابل توقیف می باشد.
● تلفن مورد نیاز مدیون شامل تلفن همراه و ثابت، گوشی موبایل و خط است که باید متناسب با شان محکوم علیه باشد.
● مغازه و سرقفلی جزء مستثنیات دین نبوده و مشمول بند “ز” نمی شود بنابراین قابل توقیف و فروش هستند. بند مزبور در مورد اجاره ملک مسکونی می باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- آیا تاکسی اینترنتی جزء مستثنیات دین است؟
با ارائه مدارک، جزء مستثنیات محسوب شده و رفع توقیف می گردد.
۲- تشخیص مال بیشتر از شان محکوم علیه با کیست؟
برعهده قاضی اجرای احکام مدنی است.
۳- فوت مدیون چه تاثیری بر مستثنیات دین خواهد گذاشت؟
مستثنیات دین امری شخصی است. لذا با فوت مدیون مال از مستثنیات خارج می گردد.
