- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
قرار نظارت قضایی تاسیسی جدید در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ است. نهادی شبیه قرار تامین کیفری است که در هر دو هدف تضمین حقوق بزه دیده می باشد.
با این تفاوت که قرار تامین کیفری به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی وضع شده است. اما قرار نظارت قضایی به منظور اصلاح متهم در قانون پیش بینی شده است.
در این مقاله وکیل کیفری انواع قرارهای نظارت قضایی و ضمانت اجرای آن را بیان می کند. همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
انواع قرار نظارت قضایی
فهرست مطالب
اصولاً قرار نظارت قضایی جهت تکمیل قرار تامین کیفری صادر می شود. استثنائاً در مواردی این قرار به طور مستقل صادر می شود. ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، دستورات و انواع قرار نظارت قضایی تکمیلی و مستقل را بیان نموده است.
ماده ۲۴۷: “بازپرس می‌تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تأمین، قرار نظارت قضائی را که شامل یک یا چند مورد از دستورهای زیر است، برای مدت معین صادر کند:
الف – معرفی نوبه ای خود به مراکز یا نهادهای تعیین شده توسط بازپرس
ب – منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری
پ – منع اشتغال به فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی
ت – ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز
ث – ممنوعیت خروج از کشور
تبصره ۱ – در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت، در صورت ارائه تضمین لازم برای جبران خسارات وارده، مقام قضائی می‌تواند فقط به صدور قرار نظارت قضائی اکتفاء کند.
تبصره ۲ – قرارهای موضوع این ماده ظرف ده روز قابل اعتراض در دادگاه صالح است. چنانچه این قرار توسط دادگاه صادر شود، ظرف ده روز، قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.”
▪︎ قرار نظارت قضایی از سوی دادسرا و دادگاه صادر می شود. این قرار برای مدت معین صادر و مرجع کیفری مختار به صدور آن بوده و تکلیفی ندارد. هر یک از موارد مذکور در ماده بر اساس جرم ارتکابی و مرتبط با آن صادر می شود.
▪︎ طبق تبصره ۱، صدور قرار نظارت قضایی مستقل فقط در جرائم درجه ۷ و ۸ و از سوی دادگاه امکانپذیر است. در این صورت متهم می بایست تضمین لازم برای جبران خسارت ارائه دهد.
▪︎ در جرائم درجه ۱ تا ۶ الزاماً قرار نظارت قضایی به عنوان تکمیل قرار تامین کیفری تعیین می شود. درجه بندی مجازات های تعزیری در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.
▪︎ اگر قرار نظارت قضایی در دادسرا صادر شده باشد. ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به متهم قابل اعتراض در دادگاه کیفری است. چنانچه از سوی دادگاه صادر شده باشد. ظرف ده روز قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان خواهد بود.
بیشتر بدانید:
قرار ممنوعیت خروج از کشور
قرار ممنوعیت خروج متهم از کشور در بند ث ماده ۲۴۷ آمده است. قرار منع خروج از کشور مستلزم احضار متهم و تفهیم اتهام به وی می باشد. قرار صادره ظرف ده روز قابل اعتراض در مرجع بالاتر است.
بعلهوه ممنوعیت خروج متهم از کشور در مواد ۱۸۸ و ۵۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری نیز پیش بینی شده است. موضوع ممنوعیت خروجی این مواد دستور و غیرقابل اعتراض است. در این موارد برای دسترسی به متهم و بدون تفهیم اتهام قرار صادر می شود.
در هر حال پس از صدور قرار، مراتب به دادستانی کل کشور ارسال تا به مراجع ذی ربط (اداره گذرنامه) اعلام گردد.
نحوه صدور قرار نظارت قضایی
طبق ماده ۲۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری: “قرار تأمین و نظارت قضایی باید مستدل و موجه و با نوع و اهمیت جرم، شدت مجازات، ادله و اسباب اتهام، احتمال فرار یا مخفی شدن متهم و از بین رفتن آثار جرم، سابقه متهم، وضعیت روحی و جسمی، سن، جنس، شخصیت و حیثیت او متناسب باشد.
تبصره- أخذ تأمین نامتناسب موجب محکومیت انتظامی از درجه چهار به بالا است.”
بیشتر بدانید:
▪︎ قرار نظارت قضایی می بایست با توجه به مفاد ماده مذکور و شرایط جرم و مجرم صادر شود. در تبصره ماده ضمانت اجرای انتظامی اخذ تامین نابرابر پیش بینی شده است. قرارهای تامین کیفری در ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری ذکر شده است.
طبق ماده ۲۵۱ قانون: “هرگاه متهم یا محکومٌ علیه در مواعد مقرر حاضر شود، یا پس از آن حاضر و عذر موجه خود را اثبات کند، با شروع به اجرای حبس و تبعید یا اقامت اجباری و با اجرای کامل سایر مجازات‌ها یا صدور قرارهای منع و موقوفی و تعلیق تعقیب، تعلیق اجرای مجازات و مختومه شدن پرونده به هر کیفیت، قرار تأمین و نظارت قضائی لغو می‌شود.
تبصره – در صورت الغاء قرار تأمین یا نظارت قضائی، این امر بلافاصله به مراجع مربوط اعلام می‌شود.”
بر اساس ماده مذکور، قرار نظارت قضایی با توجه به شرایط ماده و مختومه شدن پرونده به هر کیفیت لغو می شود. پس از لغو، مرجع کیفری می بایست بلافاصله مراتب را به مراجع ذی ربط اعلام نماید.
ضمانت اجرای قرار نظارت قضایی
اگر متهم دستورات مندرج در قرار را اجرا کند. به درخواست وی و تایید دادستان یا با پیشنهاد دادستان، دادگاه می تواند با رعایت مقررات مجازات وی را تخفیف دهد.
در صورت تخلف از اجرای دستورات قرار نظارت قضایی تکمیلی، قرار لغو و قرار تامین تشدید می شود. اما اگر قرار نظارت قضایی مستقل (در جرائم درجه ۷ و ۸) صادر شده باشد. با تخلف متهم، قرار نظارت تبدیل به قرار تامین کیفری متناسب می شود.
در این موارد نمی توان قرار بازداشت موقت را به عنوان قرار تامین جایگزین تعیین نمود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- مدت قرار ممنوعیت خروج از کشور چه میزان است؟
حداکثر ششماه و قابل تمدید است. چنانچه قرار تمدید نشود، ملغی الاثر می شود.
۲- آیا می توان دو قرار تامین کیفری با هم صادر نمود؟
جمع بین قرارهای تامین کیفری امکانپذیر نیست. لکن امکان صدور یک یا چند دستور نظارت قضایی وجود دارد.
۳- آیا امکان صدور قرار نظارت قضایی مستقل توسط دادسرا است؟
قرار به طور مستقل در جرائم تعزیری ۷ و ۸ صادر می شود. از آنجا که این جرائم مستقیماً در دادگاه رسیدگی می شوند. بنابراین امکان صدور قرار نظارت قضایی مستقل از سوی دادسرا وجود ندارد.
