- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
تصرف عدوانی در ملک مشاع در مواردی جریان دارد که سابقاً ملک تحت تصرف ساکنین ساختمان بوده ولی از سوی برخی از همسایگان و بدون اجازه صاحبان حق، بخش مشاعی و اشتراکی ملک را مورد تصرف و استفاده خود قرار دهد. دعوی رفع تصرف عدوانی ملک مشاع مختص اموال غیر‌منقول از قبیل آپارتمان و زمین است و در اموال منقول مانند خودرو راه ندارد. این دعوی از دو طریق حقوقی و کیفری قابل پیگیری و احقاق حق است.
در ادامه وکیل ملکی تهران به طور کاربردی، به بررسی تصرف عدوانی در در ملک مشاع، مراحل دعوی و اعاده به وضع سابق پرداخته است. بعلاوه جهت وکالت، اخذ مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، اظهارنامه، لایحه دفاعیه و بررسی مدارک خود با ما در تماس باشید.
تصرف عدوانی در مشاعات چیست؟
فهرست مطالب
تصرف عدوانی مشاعات فقط در ملک مشاع واقع می‌شود و در اموال منقول راه ندارد. ممکن است مدعی رفع تصرف عدوانی، مالک باشد یا متصرف(مستاجر). ارکان تحقق تصرف عدوانی در ملک مشاع عبارت است از: ۱- ملک سابقاً در تصرف خواهان بوده است؛ ۲- در حال حاضر ملک در تصرف خوانده است؛ ۳- عدوانی و غیرقانونی بودن تصرفات خوانده می‌باشد.
طبق ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی: “در دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، خواهان باید ثابت نماید که موضوع دعوا حسب مورد قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی و یا قبل از ممانعت و یا مزاحمت در تصرف و یا مورد استفاده او بوده و بدون رضایت او و یا به غیر وسیله قانونی از تصرف وی خارج شده است.”
ماده ۱۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی در مورد تصرف عدوانی در ملک مشاع بیان می‌دارد: “در صورتی که دو یا چند نفر مال غیرمنقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می کرده اند و بعضی از آنان مانع تصرف یا استفاده و یا مزاحم استفاده بعضی دیگر شود حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و مشمول مقررات این فصل خواهد بود.”
در مواقعی که هر یک از ساکنین، از مشاعات و مشترکات ساختمان بدون رضایت بقیه استفاده کند و اجازه ندهد صاحب حق از تصرفات سابق خود بهره‌مند شود تصرف عدوانی رخ میدهد مانند پارک کردن خودرو در پارکینگ متعلق به همسایه. صاحب حق در ملک مشاع که حقوق وی تضییع شده حق دارد با اقامه دعوی احقاق حق نموده و وضعیت سابق که تصرفات خودش بوده را اعاده نماید.
مراحل و مدارک دعوی تصرف عدوانی ملک مشاع
▪︎ رسیدکی به دعاوی حقوقی و کیفری رفع تصرف عدوانی در ملک مشاع در صلاحیت دادگاه صلح محل ملک است.
▪︎ دعوی غیرمالی است و هزینه دادرسی معادل دعاوی غیرمالی پرداخت می‌شود.
▪︎ خواسته دادخواست رفع تصرف عدوانی و اعاده به وضع پیشین بعلاوه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی در صورت لزوم است.
▪︎ مدارک دعوی تصرف عدوانی در ملک مشاع عبارت است از: دلایل حاکی از تصرف غیرقانونی و استفاده از مشاعات توسط خوانده، ادله احراز تصرف پیشین خواهان شامل شهادت شهود و تامین دلیل و اظهارنامه رفع تصرف عدوانی و اعاده به وضع سابق ضمیمه دادخواست می‌شود.
▪︎ دعوی بر علیه متصرف یا متصرفین عدوانی اقامه می گردد.
▪︎ با صدور دادنامه بدوی، حکم قبل از قطعیت قابل اجراست. محکوم‌له(خواهان) درخواست اجرای حکم و رفع تصرف را پس از ابلاغ رای بدوی می‌نماید. اجرای حکم غیرقطعی رفع تصرف عدوانی ملک مشاع ویژه دعاوی تصرف است و از مزایای آن به شمار می‌رود. به دعوی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق دعاوی ثلاث یا دعاوی تصرف گفته می‌شود.
مشاعات ساختمان کدامند؟
ملکی که بیش از یک مالک داشته باشد را ملک مشاع می‌گویند. در مقابل، ملک مفروزی است که ششدانگ ملک متعلق به یکنفر است. در مواردی چند نفر مشاعاً متصرف ملکی هستند ولی یکی از آنها بدون اجازه بقیه سهم مورد استفاده آنها را تصرف می کند.
از رایج‌ترین مصادیق آن، تصرف ساکنین ساختمان در قسمت‌های اشتراکی از قبیل راه پله، پشت بام، حیاط اشتراکی و پارکینگ است. در دعوی تصرف عدوانی ملک مشاع، ممکن است شرکا مالک یا مستاجر باشند. در هر حال سهم شرکا در تمام ذرات و اجزاء ملک پخش شده و همگی مالک محسوب می‌شوند.
طبق قانون تملک آپارتمان ها مصوب ۱۳۴۳ و آیین نامه اجرایی آن، ساختمان به دو بخش تقسیم می شود قسمت‌های اختصاصی و اشتراکی. قسمت های اختصاصی به زیربنای اختصاصی هر واحد گفته می شود. قسمت‌های مشاع به سقف مشترک واحد بالا و پایین، راه پله ها، پشت بام، دیوار مشترک با واحد کناری، حیاط مشترک، پارکینگ و امثال آن می‌گویند.
شرکا در تمام قسمت‌های مشاعات حق تصرف دارند و هیچ یک از ساکنین نمی‌توانند بدون اجازه بقیه آن را مورد تصرف انحصاری خود قرار دهد.
اثبات دعوی تصرف عدوانی مشاعی
اثبات دعوی تصرف عدوانی ملک مشاع از مراحل مهم دعوی است که بر دوش خواهان قرار دارد. خواهان باید به ضمیمه دادخواست و یا در زمان خود، ادله اثبات دعوی و آنچه جهت احقاق حق لازم است به دادگاه ارائه دهد. دادگاه با توجه به دلایل و دفاعیات طرفین اتخاذ تصمیم نموده و حکم صادر می‌نماید.
خواهان دعوی تصرف عدوانی در ملک مشاع که یکی از ساکنین ساختمان است، می‌بایست مدارک لازم در مورد تصرف سابق خود، تصرفات فعلی خوانده، عدوانی و غیرقانونی بودن تصرفات وی را به دادگاه ارائه دهد. برای این منظور، گزارش کارشناس رسمی دادگستری در قالب تامین دلیل که از محل بازدید به عمل آورده و تصرفات غیرقانونی خوانده را صورتجلسه نموده بهتر است ضمیمه دادخواست شود.
جرم تصرف عدوانی ملک مشاع
در مواردی یکی از ساکنین ساختمان به طور غیرقانونی ماشینش را در پارکینگ دیگری پارک می‌کند یا در قسمت مشاعات، وسایلی قرار میدهد و از برداشتن آنها خودداری می‌کند. در این صورت با توجه به عدم رضایت ساکنین از استفاده از ملک مشاع و تحقق جرم تصرف عدوانی، هر یک از مالکین رسمی می‌توانند شکایت کیفری نمایند.
به طور کلی استفاده از ملک مشاع بدون رضایت مالک قانونی آن، می‌تواند شکایت رفع تصرف عدوانی را به دنبال داشته باشد. در این صورت، چنانچه متضرر، قصد شکایت کیفری تصرف عدوانی داشته باشد، باید سند مالکیت رسمی ملک یا سند مالکیت منافع ملک مشاع را به محکمه کیفری ارائه دهد.
دادگاه ابتدا مراتب مالکیت را احراز سپس به بررسی سایر دلایل می‌پردازد. به منظور تحقق جرم مزبور و محکومیت و مجازات مرتکب باید ارکان سه‌گانه وقوع جرم اثبات شود.
عنصر مادی، تصرف نمودن ملک مشاع (مشاعات ساختمان) به طور غیرقانونی و بدون رضایت ساکنین است.
عنصر معنوی، سوءنیت عام و خاص متهم است که با رفتار مجرمانه عامدانه و عالمانه و با آگاهی از اینکه رفتارش تصرف غیرقانونی است، مرتکب جرم شده باشد. جرم تصرف عدوانی جرمی مقید است. از این رو علاوه بر سوءنیت عام که قصد ارتکاب جرم است باید سوءنیت خاص که قصد ضرر به شاکی است نیز وجود داشته باشد.
عنصر قانونی جرم ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) است.
مجازات جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع، یک ماه تا یک سال زندان و رفع تصرف عدوانی است. به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، مجازات آن به ۱۵ روز تا ۶ ماه حبس کاهش یافته است. تصرف عدوانی جرمی قابل گذشت است و چون جرمی مستمر است تا زمانی که تصرف غیر قانونی ادامه دارد حق شکایت وجود خواهد داشت.
نمونه رای دادگاه: تصرف غیر مجاز در قسمت مشاعات ساختمان، مصداق بزه تصرف عدوانی است. (شماره دادنامه قطعی ۹۴۰۹۹۸۲۱۵۵۶۰۰۸۰۰ – ۹۵/۸/۲۶ شعبه ۳۸ دادگاه تجدیدنظر تهران)
کلام آخر
تصرف عدوانی در ملک مشاع با توجه به گسترش شهرنشینی و آپارتمان‌سازی بسیار رخ میدهد. با توجه به اینکه همه مالکین و متصرفین ساختمان در همه فضای مشاعی سهیم هستند و درهم‌آمیختگی مالکیت ساکنین، امکان وقوع تصرف عدوانی در ملک مشاع بیشتر وجود دارد. از این رو می‌بایست توسط متخصص وکیل ملکی، دعوا بررسی و دفاعیات لازم و به موقع صورت پذیرد. جهت اعطای وکالت در امور تصرف عدوانی از طریق شماره‌های درج‌شده در سایت با ما تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا حیاط جزء مشاعات ساختمان است؟
حیاط جزء مشاعات است مگر به موجب سند در سهم اختصاصی یکی از ساکنین باشد.
۲- دادگاه در دعوای حقوقی تصرف عدوانی ملک مشاع چه مواردی را مدنظر قرار میدهد؟
دعوی تصرف عدوانی ملک مشاع دعوای شکلی است. لذا می‌بایست سبق تصرف خواهان و تصرف کنونی خوانده و عدوانی بودن تصرف در آن محقق شود.
۳- آیا در این دعوا دادگاه وارد اختلاف در مالکیت طرفین می‌شود؟
در دعوی تصرف عدوانی ملک مشاع دادگاه وارد ماهیت نمی‌شود و صرفاً ارکان سه‌گانه دعوی احراز می‌کند.
