- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
الزام به ایفای تعهد چه معنایی دارد و شامل چه دعاوی می شود؟ در هر قرارداد معوض (غیر مجانی) چون طرفین به دنبال سودجویی بیشتر هستند، طبیعتا تعهداتی را در قبال یکدیگر بر عهده می گیرند.
چنانچه هر یک از طرفین در انجام تعهدات تاخیر نماید و به موقع انجام ندهد، طرف دیگر محق در مطالبه حقوق خویش و الزام متعهد به ایفای تعهدات و مطالبه خسارت می باشد.
از جمله دعاوی الزام به ایفای تعهد شامل الزام به تنظیم سند رسمی انتقال، الزام به اخذ پایان کار، الزام به اخذ صورت مجلس تفکیکی، مطالبه ثمن قرارداد، الزام به تحویل ملک و … می باشند.
در این مقاله وکیل امور قراردادها به طور کاربردی دعوی الزام به ایفای تعهد و مراحل و شرایط آن را بیان می کند.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
فهرست مطالب
مراحل دعوای الزام به ایفای تعهد
- دادگاه صالح به رسیدگی مال غیر منقول مانند الزام به تحویل ملک، دادگاه حقوقی محل ملک است.
- دادگاه صالح به رسیدگی مال منقول مانند مطالبه ثمن قرارداد، دادگاه محل اقامت خوانده طبق آدرس ثنای وی است.
- دعوای الزام به ایفای تعهد، دعوایی مالی است. هزینه دادرسی ۳/۵ درصد ارزش منطقه ای ملک و یا مبلغ تقویم خواسته پرداخت می شود.
- خواسته الزام به ایفای تعهد برای مثال الزام به انتقال سند رسمی ملک و مطالبه وجه التزام به مبلغ … ریال بعلاوه خسارات دادرسی است.
- حکم صادره تأسیسی است. پس از قطعیت، با درخواست اجراییه از سوی محکوم له، حکم اجرا می شود.
بیشتر بدانید:
شروط تحقق الزام به ایفای تعهد
▪︎ عقدی صحیح و لازم الاجرا وجود داشته باشد. قرارداد نباید فسخ، انفساخ یا باطل شده باشد و یا شرایط هر یک به نحوی محقق شده باشد. چرا که دادگاه ابتدا وجود عقد و صحت آن بررسی می کند.
▪︎ زمان اجرای تعهد فرا رسیده باشد. طلبکار نمی تواند قبل از رسیدن موعد اجرا، انجام آن را از متعهد بخواهد.
▪︎ مورد تعهد جنبه فرعی داشته باشد نه اصلی. به عبارتی اجرای تعهد مقصود اصلی قرارداد نباشد (تعدد مطلوب) و پس از رسیدن زمان مقرر نیز قابل اجرا باشد.
▪︎ چنانچه اجرای تعهد در زمانی مشخص مقصود اصلی قرارداد باشد (وحدت مطلوب) فقط در آن زمان مشخص، قابل اجرا خواهد بود. پس از آن الزام به ایفای متعهد امکانپذیر نبوده و باید مسیر فسخ و خسارت را پیش گرفت.
▪︎ وقوع قوه قاهره (فورس ماژور) که مانع از انجام تعهد می شود. در این صورت متعهد برای رهایی از مسئولیت باید قوه قاهره را ثابت کند.
بیشتر بدانید:
شرط مباشرت متعهد در قرارداد
گاهی در قرارداد مباشرت متعهد شرط می شود. به عبارتی انجام کار توسط شخص متعهد منظور اصلی طرف قرارداد است. در این صورت شخص دیگری حق اجرای قرارداد را ندارد.
چنانچه متعهد مورد قرارداد را انجام ندهد، دادخواست الزام وی به انجام تعهد به دادگاه تقدیم می شود. در صورت عدم امکان اجبار وی به هر نحو، نوبت به فسخ قرارداد می رسد.
گاهی مباشرت شخص در قرارداد شرط نمی شود. در اینجا چنانچه متعهد موضوع عقد را انجام ندهد، دعوای الزام به ایفای تعهد اقامه می شود. پس از حکم قطعی در مرحله اجرا، چنانچه محکوم علیه (متعهد) مورد حکم را انجام ندهد، محکوم له (طلبکار) می تواند آنرا خود یا توسط دیگری انجام دهد. هزینه های انجام کار از اموال متعهد که توقیف شده، برداشت می شود.
ارتباط الزام به ایفای تعهد و حق حبس
در هر قرارداد معوضی به موجب ماده ۳۷۷ قانون مدنی هر یک از طرفین می توانند از حق حبس استفاده کنند.
در بسیاری موارد خواهان تعهد قراردادی را انجام نمی دهد. با این حال دعوای الزام به ایفای تعهد بر علیه طرف مقابل اقامه می کند. این در حالیست که خوانده در واقع از حق حبس مقرر در ماده مذکور استفاده نموده و به تعهدش عمل ننموده است.
حق حبس در صورتی اعمال می شود که ۱- عقد معوض و غیررایگان باشد ۲- هر دو تعهد حال باشند یا تعهد طرفی که به حق حبس استناد می کند بعد از تعهد طرف مقابل باشد.
دادگاه پس از احراز وقوع قرارداد و صحت آن و حلول موعد اجرای قرارداد، خوانده را محکوم به اجرای تعهداتش می نماید.
وجه التزام قراردادی
طرفین در قرارداد های معوض برای نقض تعهد در موعد مقرر جریمه تعیین می کنند. وجه التزام یا خسارت قراردادی ضمانت اجرای تخلف متعهد از انجام تعهد است.
بیشتر بدانید:
وجه التزام مبلغی مقطوع است که بابت عدم انجام تعهد یا تاخیر در آن طرفین قرارداد بر آن توافق می کنند.
خواهان در دعوای الزام به ایفای تعهد می تواند خسارت قراردادی را نیز مطالبه کند. دادگاه در صورت احراز استحقاق خواهان، در خصوص هر دو خواسته رای صادر می نماید.
ممکن یا ناممکن بودن انجام تعهد
انجام تعهد که ضمن قرارداد پیش بینی می شود. انجام تعهد باید ممکن و قابل اجرا باشد. همینطور متعهد بتواند از عهده آن بر آید. به عبارتی فعلی نامقدور نباشد که متعهد و شخص دیگری نتواند آنرا انجام دهد.
در این صورت تعهد غیر ممکن و در نتیجه نمی توان ضمانت اجرایی برای آن قائل شد. در نتیجه امکان اقامه دعوی الزام به ایفای تعهد برای متعهدله امکانپذیر نخواهد بود.
تعهد غیر ممکن یا مطلق است یا نسبی. تعهد غیر ممکن مطلق یعنی هیچ کس نمی تواند انجام دهد چون نفس کار قابلیت اجرا ندارد. برای مثال الزام به حفر چاه که به موجب قانون توزیع عادلانه آب غیر مجاز و ممنوع است. تعهد غیر ممکن نسبی یعنی متعهد قادر به انجام نباشد، اما شخص دیگری بتواند کار را انجام دهد.
گاهی، مانع انجام تعهد دائمی است و هیچکس قادر به انجام آن نیست مانند تغییر قانون. ممکن است، مانع انجام تعهد موقتی باشد و پس از رفع مانع قابل اجرا باشد مانند در رهن بودن ملک در دعوای الزام به تنظیم سند.
الزام به ایفای تعهد و قوه قاهره
قوه قاهره هر حادثه یا عامل خارجی غیر قابل پیش بینی و غیر قابل دفع است. چنانچه ضمن انجام موضوع قرارداد، قوه قاهره حادث شود، متعهد جهت مبرا شدن از مسئولیت قرارداد باید مراتب را به اطلاع طرف قرارداد( متعهد له) برساند. از آن تاریخ تا رفع مانع قرارداد معلق می شود.
بیشتر بدانید:
در صورت وقوع قوه قاهره دو حالت پیش می آید:
۱- اجرای تعهد را به طور موقت غیر ممکن می کند، در اینجا قرارداد تا زمان دفع حادثه به قوت خود باقی است.
۲- اجرای تعهد را به طور دائم غیر ممکن می کند. در اینصورت قرارداد منفسخ می شود. چنانچه توافقی در مورد انفساخ قرارداد و تکالیف طرفین برای بعد از آن صورت گرفته باشد، مطابق آن عمل می شود. در غیر اینصورت شرایط قرارداد به پیش از امضاء آن بر می گردد.
مصادیق قوه قاهره عبارتند از سیل، زلزله، جنگ، اعتصابات، تغییر قانون، بیماری همه گیر و عدم عمل متعهدله و…
در صورت عدم انجام تعهد به واسطه وقوع قوه قاهره، متعهد برای رهایی از مسئولیت و خسارات در دعوای الزام به ایفای تعهد باید بتواند وقوع قوه قاهره را ثابت کند.
اجرای حکم الزام به ایفای تعهد
پس از صدور حکم قطعی الزام به ایفای تعهد، با درخواست محکوم له اجرائیه صادر و به محکوم علیه ابلاغ می شود.
این حکم نیز مانند سایر احکام قطعیت یافته برای اینکه به سرانجام برسد، باید اجرا شود. دادورز اجرای احکام بر اساس ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی و سایر مقررات مرتبط طبق مفاد رای صادره اقدامات لازم اجرایی را بعمل می آورد.
بیشتر بدانید:
طبق ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی: “هر‌گاه محکوم به انجام عمل معینی باشد و محکوم‌علیه از انجام آن امتناع ورزد و انجام عمل به توسط شخص دیگری ممکن باشد‌محکوم‌له میتواند تحت نظر دادورز (مامور اجرا) آن عمل را وسیله دیگری انجام دهد و هزینه آن را مطالبه کند و یا بدون انجام عمل هزینه لازم را به وسیله قسمت اجرا از محکوم‌علیه مطالبه نماید. در هر یک از موارد مذکور دادگاه با تحقیقات لازم و در صورت ضرورت با جلب نظر کارشناس میزان هزینه و معین می‌نماید. وصول هزینه مذکور و حق‌الزحمه کارشناس از محکوم‌علیه به ترتیبی است که برای وصول محکوم به نقدی مقرر است.
تبصره – در صورتی که انجام عمل توسط شخص دیگری ممکن نباشد مطابق ماده ۷۲۹ آیین دادرسی مدنی انجام خواهد شد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- اگر حکم الزام به ایفای تعهد قابل اجرا نباشد اقدام بعدی چیست؟
در این صورت ذیحق فسخ قرارداد را از طریق اظهارنامه به طرف مقابل اعلام می کند. پس از آن دعوی فسخ قرارداد را اقامه می کند.
۲- آیا می توان بدون دعوی الزام، قرارداد را منحل نمود؟
اگر چنین شرطی در قرارداد پیش بینی شده باشد امکانپذیر است.
۳- خسارات دادرسی شامل چه مواردی می شود؟
خواهان باید خسارات دادرسی را در ستون خواسته قید کند. شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناس، نیم عشر اجرایی و سایر هزینه های دادرسی می شود.
با سلام خدمت وکیل محترم با تشکر از مطالب اموزنده شما..سوالی داشتم خوشحال میشوم جواب بفرمایی..من ملکی خریداری کردم و هم زمان تحویل گرفتم و قرار شد دو ماه بعد بروم محضر.من روز محضر الباقی ثمن را با یک چک بانکی اوردم محضر و متوجه شدم فروشنده سند را بابت وام شرکت خودش ضمانت گذاشته .الان رای قطعی به نفع من امده به فک رهن بدهوار و ضمان باید مشترکا پرداخت نمایید و الزام به تنظیم سند ..سوالم اینجاست ایا سند رهنی ربطی به بنده دارد یا نه..ایا اجرا میتواند موضوع را تفتیک کنه سند را به نام بزنه و بانک از انها شکایت کنند برای طلبش..یا من باید پرداخت کنم بعدا از فروشنده بگیرم
باسلام و وقت بخیر، تا زمانی که ملک از رهن بانک خارج نشده و فک رهن نشده دفترخانه سند را تنظیم نمی کند. بنابراین در مرحله اجرا اگر بدهکار و فروشنده طوعاً و به اختیار فک رهن نمودند که شما می توانید سند را به نام خود بزنید. در غیر این صورت می توانید بدهی را پرداخت نموده سپس به موجب دادخواست وجه پرداختی را از بدهکار مطالبه نمایید.