- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
کیفرخواست یا ادعانامه سند قضایی است که بعد از صدور قرار جلب به دادرسی در دادسرا و توسط دادستان صادر می‌شود. بنابراین صدور کیفرخواست منوط به موافقت دادستان با قرار جلب به دادرسی می‌باشد. دادستان به عنوان مدعی‌العموم وظیفه نظارت بر امور مقام قضایی دادسرا را بر عهده دارد. در مقاله حاضر وکیل کیفری انواع کیفرخواست و شرایط و مندرجات آن را بیان می‌کند. ضمن اینکه می توانید برای وکالت، اخذ مشاوره، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
کیفرخواست چیست؟
فهرست مطالب
کیفرخواست ادعانامه دادستان است که به موجب آن تقاضای مجازات مجرم را از دادگاه کیفری می‌نماید. پس از ثبت شکواییه یا اعلام جرم توسط اشخاص ذیصلاح، تحقیقات مقدماتی از سوی شعب بازپرسی یا دادیاری دادسرا انجام می‌شود. در مواردی که قرار جلب به دادرسی از سوی بازپرس صادر شده باشد، سه روز و اگر از سوی دادیار صادر شده باشد ظرف ۲۴ ساعت جهت اظهارنظر نزد دادیار اظهارنظر مستقر در دادسرا فرصت است. دادیار یکی از معاونین دادستان است که تصمیمات وی باید به تایید دادستان برسد.
طبق ماده ۲۶۸ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر پس از صدور قرار جلب به دادرسی، دادستان با آن موافق باشد ظرف دو روز باید کیفرخواست صادر و به شعبه بازپرسی عودت گردد. مهلت دو روزه علاوه بر فرجه های ۲۴ ساعت و سه روز فوق است. کیفرخواست به طرفین شکایت ابلاغ نمی‌شود. لکن متهم یا شاکی می‌توانند پس از ارسال پرونده به دادگاه، درخواست اخذ تصویر از کیفرخواست نمایند.
کیفرخواست کتبی و شفاهی
انواع کیفرخواست شامل کتبی و شفاهی می‌باشد. اصل بر صدور کیفرخواست کتبی است و همان مواردی است که از نظر گذشت. ولی به موجب قانون، ادعای شفاهی دادستان تحت شرایطی امکانپذیر است. طبق ماده ۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری، ویژگی‌های کیفرخواست شفاهی عبارتست از:
▪︎ جرم نباید از جرایم ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری باشد. جرایم ماده ۳۰۲ این قانون عبارتند از: جرایم موجب مجازات سلب حیات، حبس ابد، موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن، جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر و جرایم سیاسی و مطبوعاتی.
▪︎ متهم حاضر باشد لکن شاکی حاضر نباشد یا حاضر باشد اما گذشت نکرده باشد.
▪︎ تحقیقات مقدماتی کامل باشد.
بعد از درخواست شفاهی دادستان، دادگاه کیفری در وقت فوق‌العاده جلسه تشکیل می‌دهد. اگر متهم آماده دفاع باشد دفاع می‌کند در غیر این صورت تقاضای مهلت می‌کند. در این صورت حداقل سه روز به او فرصت دفاع داده می‌شود. شاکی می‌تواند حداکثر ظرف ۵ روز از تاریخ طرح کیفرخواست شفاهی، دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را تقدیم نماید.
طبق ماده ۸۶ قانون مذکور، اخذ تامین مناسب با دادگاه است. با توجه به اینکه یکی از شرایط صدور کیفرخواست شفاهی، کامل بودن تحقیقات مقدماتی است. همچنین از آنجا که تحقیقات با صدور قرار تامین کیفری کامل می‌شود از این رو بازپرس یا دادیار می‌بایست قرار تامین کیفری صادر نمایند. دادگاه پس از صدور کیفرخواست شفاهی قانوناً می‌بایست تناسب تامین را بررسی نماید.
مندرجات کیفرخواست
مندرجات و قیود کیفرخواست در ماده ۲۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری به شرح ذیل بیان شده است.
▪︎ کیفرخواست به عنوان یک سند رسمی قضایی دارای شماره، تاریخ، نام و نام خانوادگی و امضای صادرکننده آن است.
▪︎ چنانچه جهت یا جهات مشدده مانند سرکردگی گروه یا سرقت با اسلحه وجود داشته باشد در کیفرخواست قید می‌شود. ضمن اینکه اگر متهم مستحق تخفیف باشد مراتب ذکر می‌شود.
▪︎ درج مشخصات متهم شامل نام و نام خانوادگی، سن، شغل، محل اقامت و وضعیت تاهل وی.
▪︎ متهم آزاد یا تحت بازداشت است، همینطور تحت قرار تامین کیفری یا قرار نظارت قضائی و یا هر دو است.
▪︎ نوع اتهام و عنوان کیفری فعل ارتکابی مشخص می‌شود. طبق ماده ۲۸۰ قانون، تعیین عنوان اتهامی در کیفرخواست مانع تعیین عنوان صحیح قانونی توسط دادگاه نیست. بنابراین اگر تحقیقات دادسرا کامل باشد لکن عنوان اتهامی صحیح نباشد، چنانچه پرونده در مورد عنوان جدید کامل باشد، دادگاه خود عنوان صحیح را به متهم تفهیم و رسیدگی می‌نماید. اگر عنوان اتهامی دادگاه نیاز به تحقیقات بیشتری در دادسرا داشته باشد، پرونده عودت داده می‌شود.
▪︎ کیفرخواست می‌بایست مستدل باشد، به عبارتی از طریق ادله اثبات جرم، فعل ارتکابی ثابت شده و انتساب آن به متهم محرز باشد.
▪︎ در کیفرخواست مواد قانونی و اصول و مبانی مطابق با رفتار مجرمانه ذکر می‌شود.
▪︎ اگر متهم دارای سابقه محکومیت کیفری موثر طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی است، مراتب درج می‌شود.
▪︎ همچنین در کیفرخواست، خلاصه پرونده شخصیت یا روانی متهم قید می‌شود. در جرایمی که مجازات آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد، تعزیر درجه ۴ یا بالاتر یا جنایات عمدی جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل یا بیشتر باشد، بازپرس در حین تحقیقات، دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مددکاری می‌دهد.
در چه مواردی نیاز به صدور کیفرخواست نیست؟
یکی از وظایف تخصصی دادستان صدور کیفرخواست است. در مواردی کیفرخواست با تفویض اختیار از سوی دادستان و به وسیله یکی از دادیاران دادسرا صادر می‌شود. جرایمی که مستقیماً در دادگاه کیفری مطرح می‌شوند نیازی به صدور کیفرخواست نیست.
جرایم منافی عفت، اطفال و نوجوانان و جرایم درجه ۶ و ۷ به طور مستقیم در دادگاه رسیدگی می‌شوند. طبق قانون جدید شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲، جرائم درجه ۷ و ۸ مستقیماً در دادگاه صلح و بدون صدور کیفرخواست رسیدگی می‌شوند.
دفاع از کیفرخواست
دفاع از کیفرخواست بر عهده دادیار به نمایندگی از دادستان می‌باشد. در تمامی جلسات دادگاه کیفری ۲، دادستان یا معاون او یا یکی از دادیاران به تعیین دادستان می‌توانند برای دفاع از کیفرخواست حاضر شوند. اما عدم حضور این اشخاص موجب توقف رسیدگی نمی‌باشد مگر دادگاه حضور آنها را لازم بداند. در این صورت حضور آنها در جلسه رسیدگی الزامی است. حضور دادستان یا نماینده وی جهت دفاع از کیفرخواست در جلسات دادگاه کیفری ۱ که به جرایم ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی می‌کنند، الزامی است.
نتیجه‌گیری
کیفرخواست به معنای درخواست مجازات متهم از سوی دادستان به عنوان مدعی‌العموم و حافظ منافع جامعه می‌باشد. لکن صدور کیفرخواست الزاماً به معنی محکومیت متهم و تعیین مجازات نیست بلکه در این مواقع مرجع قضایی بالاتر، پس از بررسی جرم بودن فعل ارتکابی و احراز انتساب آن به متهم حکم محکومیت صادر می‌نماید. جهت برقراری ارتباط و اعطای وکالت با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات رایج
۱- در مواردی که چند اتهام در پرونده است صدور کیفرخواست به چه نحو است؟
در این صورت برای همه اتهامات یک کیفرخواست صادر می‌شود مگر رسیدگی به برخی در صلاحیت ذاتی دادگاه‌های مختلف نظامی، عمومی یا انقلاب باشد.
۲- آیا دادستان می‌تواند از کیفرخواست عدول کند؟
اگر ادله جدید حاکی از بی‌گناهی متهم کشف شود، دادستان مراتب را به دادگاه اعلام و تقاضای رسیدگی شایسته می‌نماید.
۳- اگر در کیفرخواست سهوقلم رخ دهد تصحیح آن چگونه است؟
تا قبل از ارسال پرونده به دادگاه تصحیح سهوقلم با دادستان است. پس از ارسال، دادستان موارد تصحیحی کیفرخواست را به طور مکتوب به دادگاه اعلام می‌نماید.
