- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه دفاعیه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
وکالت در حق طلاق به زن یکی از طرق طلاق زوجین است که با اعطاء آن بدون اینکه نیازی به حضور زوج در دادگاه خانواده باشد، زوجه از این طریق خود را مطلقه می‌نماید. در حقوق ایران طلاق با اراده مرد واقع میشود. از این رو برای اینکه زن بتواند بدون حضور مرد طلاق بگیرد وکالت در طلاق از مرد اخذ می‌نماید. در این صورت نیازی به اثبات عسر و حرج و شروط ضمن عقد از سوی زن نمی‌باشد.
در ادامه وکیل طلاق تهران به طور کاربردی، به بیان وکالت در طلاق زوجه، نحوه اعمال آن، مراحل رسیدگی در دعوی، حقوق مالی زن و سایر موارد می‌پردازد. ضمن اینکه برای حل مشکل حقوقی خود، وکالت و مشاوره حقوقی می‌توانید با ما در تماس باشید.
وکالت در طلاق
فهرست مطالب
وکالت به معنای اعطای نیابت به دیگری جهت انجام امری حقوقی است. طبق “الطلاق بید من اخذ بالساق” و ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، حق طلاق با مرد است. لکن مرد می‌تواند با اعطای وکالت، حق خود را به زوجه توکیل کند. بعد از اینکه زوج به زوجه وکالت در طلاق داد، خود نیز می‌تواند موضوع وکالت را انجام دهد. این امر سلب‌کننده حق طلاق مرد نمی‌باشد.
وکالت در طلاق، عبارت است از اینکه به موجب سند رسمی وکالت تام و مطلق، زوج کلیه اختیارات قانونی جهت طلاق به زوجه اعطا نماید. در این نوع وکالت، موکل (مرد) حق عزل وکیل (زن) را ضمن عقد خارج لازم از خود سلب و ساقط می‌نماید. وکالت در طلاق یا ضمن نکاح‌نامه و یا به موجب سندی مستقل در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم میشود.
در این سند، مرد تمام اختیارات لازم که جهت مطلقه شدن زن در طول دعوی تا صدور رای و اجرای طلاق ضروری است را به وی توکیل می‌نماید. چنانچه سند وکالت ناقص تنظیم شده باشد و اختیارات کامل به زوجه اعطا نشده باشد، دعوی طلاق زوجه به استناد وکالتنامه بی‌نتیجه می‌ماند.
بیشتر بدانید:
لکن بنا بر قاعده “اذن در شیء اذن در لوازم آن است” در مواردی برخی اختیارات اعطایی مستتر (پنهان) در عبارات سند وکالت در طلاق است و با تفسیر کل سند، می‌توان به قصد و نیت طرفین پی برد.
شروط وکالت در طلاق
زوجین می توانند هر شرطی که مخالف با قوانین آمره و نظم عمومی نباشد طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی ضمن عقد بیاورند. این شروط از قبیل اعتیاد زوج، اشتغال زوجه، ادامه تحصیل، خروج از کشور و غیره می‌باشد. معمولاً وکالت در طلاق به طور عام و مطلق تنظیم میشود. زوجه می‌تواند هر زمان و به هر علتی بنا بر اختیارات اعطایی با مراجعه به دادگاه خانواده، خود را مطلقه نماید.
در این طلاق نیز مانند سایر دعاوی طلاق، دادگاه به موضوع رسیدگی و رای مقتضی صادر می‌کند. زوجه نمی‌تواند رأسا و بدون رسیدگی دادگاه اقدام به طلاق و ثبت آن نماید. در مورد شرط سلب حضانت زوج یا زوجه، از آنجا که حضانت هم تکلیف و هم حقوق زوجین است، لذا مخالف نظم عمومی بوده و چنین شرطی قابلیت استناد در دادگاه را ندارد.
مراحل دعوی وکالت در طلاق
- دادگاه صالح به رسیدگی، دادگاه خانواده محل اقامت زوجه است.
- در این دعوی، خواهان زوج با وکالت یکی از وکلای دادگستری و خوانده زوجه یا وکیل دادگستری است.
- وکلای طرفین دعوی به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش ثبت می‌کنند.
- تصاویر سند نکاح‌نامه، شناسنامه و کارت ملی زوجین به همراه وکالتنامه محضری طلاق ضمیمه دادخواست میشود.
- پس از ارجاع پرونده به شعبه دادگاه، به داوری ارجاع میشود. داور پس از شنیدن اظهارت طرفین در صورت عدم حصول سازش مراتب را درج کرده و به امضاء طرفین می‌رساند. صورت‌جلسه داوری ضمیمه پرونده طلاق میشود.
- ضمن گواهی عدم امکان سازش، توافقات طرفین که در وکالتنامه درج شده، قید میشود.
- پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجه یا وکیل وی و وکیل زوج حق تجدیدنظر و فرجام‌خواهی را سلب و ساقط می‌نمایند. با ابلاغ گواهی قطعیت‌یافته، برای اجرای صیغه طلاق به دفترخانه مراجعه می‌گردد.
بیشتر بدانید:
حقوق مالی زن
دادگاه ضمن گواهی عدم امکان سازش طبق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، در خصوص حقوق مالی زوجه شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل ایام زوجیت و جهیزیه تصمیم مقتضی اتخاذ می‌نماید. چنانچه زوجین دارای فرزند(فرزندان) مشترک باشند، دادگاه مکلف است ضمن صدور گواهی، در مورد حضانت و نحوه ملاقات فرزند مشترک که به سن بلوغ نرسیده و همچنین نفقه وی تعیین تکلیف نماید. سن بلوغ دختر ۹ سال و پسر ۱۵ سال تمام قمری است.
مواردی که زوجه به غیر از وکالت، می‌تواند برای طلاق اقدام کند عبارت است از:
۱- وقتی زوج از پرداخت نفقه امتناع کند در این صورت زوجه پس از مطالبه نفقه از دادگاه و محکومیت زوج و عدم اجرای حکم، دعوای طلاق اقامه می‌کند.
۲- در مواردی که زوجه در زندگی مشترک دچار عسر و حرج بوده و آن را نزد دادگاه ثابت کند. زوجه با اثبات هر یک از مصادیق عسر و حرج (سوء معاشرت مرد خارج از توان یک انسان متعارف) می‌تواند خود را مطلقه کند.
۳- وقتی زوج ۴ سال تمام غیبت داشته باشد و از او در این مدت هیچ خبری نبوده است.
۴- با اثبات هر یک از شروط ضمن عقد نکاح.
رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش
▪︎ معمولا ضمن اعطای وکالت در طلاق، حقوق مالی زوجه شامل مهریه، نفقه زوجه، نفقه فرزند (فرزندان) مشترک، حضانت، اجرت‌المثل، جهیزیه تعیین تکلیف میشود. بنابراین دادگاه در گواهی عدم امکان سازش همان موارد ذکر‌شده را می‌آورد. اغلب زوجه تمام یا بخشی از مهریه را در قبال صدور وکالت در طلاق، بذل می‌کند. قبول مابذل از سوی زوج باید در سند قید شده باشد در غیر اینصورت بذل مهریه معنا ندارد.
از موارد رسیدگی در این دعوی، تست عدم بارداری زوجه است. ارائه اصل گواهی عدم بارداری در زمان اجرای صیغه طلاق الزامی است. در وکالتنامه، حق تجدید نظر و فرجام‌خواهی از طرفین سلب و ساقط میشود. در این صورت طرفین ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ قطعیت گواهی عدم امکان سازش، طلاق را جاری و ثبت می‌نمایند. پس از اتمام مدت مزبور، چنانچه صیغه طلاق جاری و ثبت نشده باشد، گواهی صادره و مندرجات آن از اعتبار ساقط میشود.
وکالت شخص ثالث در طلاق
زوج می‌تواند وکالت در طلاق به شخص ثالث اعطا کند. وکالت به شخص ثالث به دو روش امکان‌پذیر است:
۱- ضمن عقد نکاح، زوج به شخص دیگری مانند پدر زوجه وکالت بدهد که برای مثال اگر ظرف دو ماه نفقه زوجه را نپردازد، پدر زوجه وکیل زوج در طلاق زوجه باشد.
۲- به موجب وکالتنامه مستقل به ثالث اعطا شود خواه ضمن عقد نکاح یا سند مستقل. مرد می‌تواند هر شرطی در سند وکالت درج کند و به شخص ثالث توکیل کند.
ممکن است صیغه طلاق توسط وکیل اجرا شود بنابراین می‌توان به شخصی غیر از زوجه وکالت داد. طلاق باید به صیغه عربی و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که با هم آن را بشنوند، اجرا شود.
انحلال وکالت در طلاق
مواردی که موجب انحلال عقد وکالت و بطلان وکالت در طلاق می شود عبارتند از:
۱- فوت یا محجور شدن موکل یا وکیل موجب انفساخ قرارداد وکالت شده و آن را از بین می‌برد. به شخص مجنون یا سفیه محجور گفته میشود. ممکن است وکالت به زوجه یا غیر زوجه اعطا شود، در هر حال عقدی جایز است و با فوت و محجور شدن یکی از طرفین، باطل میشود.
۲- عزل وکیل یکی دیگر از موارد انحلال این سند می‌باشد. معمولاً در وکالتنامه طلاق، موکل (زوج) حق عزل وکیل را از خود سلب و ساقط می‌نماید. از آنجا که وکالت عقدی جایز است با قرار دادن شرط ضمن عقد لازم دیگری، امکان عزل موکل(زوجه) دیگر وجود نخواهد داشت. تا زمانی که عقد لازم مانند نکاح یا هر عقد دیگری برقرار باشد، وکالت نیز به قوت خود باقی خواهد بود.
۳- پایان یافتن مدت وکالت از دیگر موارد انحلال آن است. ممکن است زوج به زوجه وکالت دهد ظرف یکسال خود را مطلقه کند. با انقضای این مدت، حق زوجه از بین رفته و دیگر نمی‌تواند به استناد آن خود را مطلقه نماید. اگر ابتدای مدت ذکر نشده باشد، ابتدای آن تاریخ وکالت می‌باشد.
۴- انجام موضوع وکالت موجب انفساخ آن شده و وکالت زوجه را از بین می‌برد. مرد می‌تواند قبل از اقدام زوجه، نسبت به طلاق وی اقدام نماید.
نظریات مشورتی وکالت در طلاق
◇ در موردی که زوج به استناد تحقق شرایط اعمال وکالت متقاضی طلاق است، موضوع متفاوت از موارد صدور حکم طلاق است. دادگاه علاوه بر احراز شرایط اعمال وکالت، مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش نیز می نماید. مدت اعتبار این گواهی سه ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی است.
(نظریه مشورتی ۷/۹۳/۱۴۹ مورخ ۱۳۹۳/۲/۱ اداره حقوقی قوه قضائیه)
◇ در وکالت بلاعزل طلاق، استرداد دادخواست از سوی زوج مغایر وکالت بلاعزل اعطایی است. همچنین اقدام زوج مبنی بر عزل وکیلی که توسط زوجه برای زوج انتخاب شده است.
(نظریه مشورتی ۷/۱۴۰۰/۱۵۶۲ مورخ ۱۴۰۰/۱۱/۲۴ اداره حقوقی قوه قضائیه)
نمونه آرای وکالت در طلاق
◇ اگر زوجه در راستای وکالت در طلاق بخواهد اقامه دعوی طلاق کند باید زوج را خواهان و خود را خوانده قرار دهد و برای زوج وکیل دادگستری اختیار کند.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۹۰۰۳۶۰ – ۹۳/۸/۲۶ شعبه ۲۶ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ اعطای وکالت جهت طلاق به زوجه، شامل اعطای وکالت جهت انجام مقدمات آن و اخذ گواهی عدم امکان سازش نیز می شود. اذن در شیء اذن در مقدمات نیز می شود.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۱۰۷۳ – ۹۳/۶/۳۱ شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ تعهد زوج به تنظیم سند وکالت در طلاق در هر زمان که زوجه بخواهد از مصادیق تعهدات ابتدایی بوده که لازم الوفا نیست.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۴۰۱۶۹۳ – ۹۳/۱۰/۶ شعبه ۲۴ دادگاه تجدید نظر تهران)
◇ اگر عقد لازمی واقع شده و شرط وکالت ضمن آن محقق شده باشد، وکالت بلاعزل است. بنابراین به صرف لفظ “عقد خارج لازم” وکالت بلاعزل نمی گردد.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۳۸۵ – ۹۳/۸/۲۷ شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر تهران)
مواد قانونی وکالت در طلاق
در اینجا مواد قانونی مربوط به وکالت در طلاق و حق طلاق زن آورده می‌شوند.
ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی
مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
تبصره- زن نیز می‌تواند با وجود شرایط مقرر در مواد (۱۱۱۹)، (۱۱۲۹) و (۱۱۳۰) این قانون، از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی
ماده ۶۸۳ قانون مدنی
هر گاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا به طور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد به جا آورده مثل اینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد وکالت منفسخ میشود.
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده
ماده ۳۴ قانون حمایت خانواده
مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای است. چنانچه گواهی مذکور ظرف این مهلت تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفترخانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارائه نکند، گواهی صادر شده از درجه اعتبار ساقط است.
تبصره – هرگاه گواهی عدم امکان سازش صادر شده بر اساس توافق زوجین به حکم قانون از درجه اعتبار ساقط شود کلیه توافقاتی که گواهی مذکور بر مبنای آن صادر شده است ملغی می‌گردد.
ماده ۳۵ قانون حمایت خانواده
هرگاه زوج در مهلت مقرر به دفتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه و گواهی عدم امکان سازش را تسلیم کند، در صورتی که زوجه ظرف یک هفته در دفترخانه حاضر نشود سردفتر به زوجین اخطار می‌کند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند. درصورت عدم حضور زوجه صیغه طلاق جاری و پس از ثبت به وسیله دفترخانه مراتب به اطلاع زوجه می‌رسد.
تبصره – فاصله بین ابلاغ اخطاریه و جلسه اجرای صیغه در این ماده و ماده (۳۴) این قانون نباید از یک هفته کمتر باشد. در مواردی که زوج یا زوجه مجهول‌المکان باشند، دعوت از شخص مجهول‌المکان از طریق نشر آگهی در جراید کثیرالانتشار یا هزینه درخواست کننده به وسیله دفترخانه به عمل می‌آید.
ماده ۳۶ قانون حمایت خانواده
هرگاه گواهی عدم امکان سازش بنا بر توافق زوجین صادر شده باشد، درصورتی که زوجه بنا بر اعلام دادگاه صادرکننده رای و یا به موجب سند رسمی در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد، عدم حضور زوج، مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست.
ماده ۳۷ قانون حمایت خانواده
اجرای صیغه طلاق با رعایت جهات شرعی در دفترخانه یا در محل دیگر و با حضور سردفتر انجام می‌گیرد.
سخن پایانی
وکالت در طلاق سندی رسمی است که به موجب آن مرد اختیارات کامل به زن جهت مطلقه نمودن خود در هر زمان و به هر علت اعطا می‌کند. پس از آن زوجه می‌تواند با اعطای وکالت به وکیل دادگستری به وکالت از زوج طرح دعوی نموده و پس از صدور گواهی عدم امکان سازس، طلاق بگیرد. در صورت نیاز به وکیل طلاق و اخذ مشاوره با شماره ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ با ما در ارتباط باشید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات رایج
۱- خواسته در دعوی وکالت در طلاق چیست؟
چون با توافق زوج و زوجه، وکالت طلاق تفویض میشود، خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش است.
۲- آیا زوج می‌تواند به زوجه وکالت کلی اعطاء کند؟
زوج می‌تواند وکالت مطلق به زوجه تفویض کند که با توجه به مندرجات وکالتنامه، هر زمان با مراجعه به دادگاه خود را مطلقه نماید. لزومی ندارد موارد عسر و حرج در وکالتنامه قید شود.
۳- اگر بذل مهریه از سوی زن در ازای طلاق باشد آیا زن می تواند در مدت عده از آنچه بخشیده رجوع کند؟
با توجه به بائن بودن نوع طلاق، زن می‌تواند در مدت عده به زوجیت سابق رجوع کند و آنچه بخشیده را از زوج مطالبه کند در اینصورت زوج نیز حق رجوع خواهد داشت.
۴- تا چه زمان زوجه می‌تواند از وکالت در طلاق اعطایی استفاده کند؟
اینگونه اسناد معمولاً بدون مدت تنظیم می‌شوند. تا زمانی‌که عقد نکاح پابرجاست زوجه می‌تواند از حق وکالت در طلاق استفاده نماید.
