نحوه مطالبه وجه و طلب

 

مطالبه وجه و طلب می تواند به موجب اسنادی از قبیل چک، سفته، قرارداد مالی، پرینت بانکی، دست نوشته و سایر موارد صورت بگیرد. افراد به موجب مراودات تجاری یا مبادلات روزمره ممکن است اسناد و رسیدهایی میان خود رد و بدل کنند یا شفاهاً توافقاتی نمایند.

در ادامه وکیل وصول مطالبات به طور کاربردی در مورد مراحل مطالبه وجه، مستندات، خسارت تأخیر تأدیه و نحوه مطالبه آن می گوید.

ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

مطالبه وجه

در پاره ای مراودات مالی، شخصی وجه نقد به دیگری می دهد و توافق می کنند در موعد مقرر وجه مزبور را برگرداند. چنانچه در زمان تعیین شده مبلغ مسترد نگردد، طلبکار می تواند دادخواست مطالبه طلب به طرفیت بدهکار و گیرنده بدهد.

گاهی مبلغی پول قرض داده می شود و رسید عادی بین طرفین منتقل می گردد. ممکن است مبلغی وجه نقد به دیگری داده شود بدون گرفتن رسید و… در همگی، طلبکار می تواند با اقامه دعوای حقوقی به حق خود برسد. همچنین خسارت تأخیر تادیه را نیز دریافت نماید.

مراحل دعوی مطالبه وجه

▪︎ دعوا مطالبه طلب در مورد وجه نقد و مال منقول است و در محل اقامت خوانده اقامه می شود. با توجه به میزان مبلغ طلب  حسب مورد مرجع قضایی صالح به آن رسیدگی می کند.
▪︎ دعوی مطالبه وجه دعوای مالی است. هزینه دادرسی آن ۳/۵ درصد خواسته است.
▪︎ اگر خواهان مدعی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی است باید همزمان در دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را عنوان کند. در این صورت استشهادیه که به امضای دو نفر افرادی که از اوضاع معیشت وی آگاه هستند از طریق سامانه عدل ایران ثبت و به دادگاه ارسال می شود. دادگاه ابتدا به ادعای اعسار رسیدگی در صورت معسر شناختن خواهان، حسب مورد وی را از پرداخت تمام یا بخشی از هزینه دادرسی معاف می نماید. پس از آن نوبت رسیدگی به دعوی اصلی رسیدگی می رسد.

بیشتر بدانید:

اعسار چیست؟

▪︎ خواسته، مطالبه وجه به مبلغ … ریال و تامین خواسته از اموال خوانده یا خواندگان به علاوه مطالبه خسارت تاخیر تادیه و سایر هزینه ها می باشد.
▪︎ منضمات دادخواست با توجه به منشأ دعوی طرفین می تواند فیش بانکی، قرارداد، فاکتور خرید، رسید عادی و اظهارنامه مطالبه وجه و سایر دلایل باشد.
▪︎ اگر بدهکار در زمان ثبت دادخواست فوت شده باشد، دعوی به طرفیت همه وراث باید اقامه شود. اگر حتی یکی از ورثه جزء خواندگان نباشد دادگاه دعوی را رد می نماید. در این صورت بایستی قبل از طرح دعوی، گواهی انحصار وراثت متوفی اخذ و ضمیمه دادخواست گردد.
دادخواست مطالبه وجه طبق آدرس ثبت شده خوانده در سامانه ثنا در دادگاه محل اقامت وی رسیدگی می شود.

مطالبه وجه به موجب فیش بانکی

گاهی اوقات فردی پولی تحت عنوان قرض به حساب دیگری واریز می کند. اگر گیرنده وجه را در موعدی که با پرداخت کننده توافق نمودند مسترد نکند، طلبکار می تواند دعوی مطالبه وجه به طرفیت بدهکار اقامه نماید.

در این صورت در دلایل دعوی، پرینت رسیدهای بانک و درخواست استعلام از بانک مربوطه قرار داده می شود.

مطالبه وجه به استناد قرارداد

در قراردادهایی که افراد با یکدیگر منعقد می کنند هم متعهد انجام اموری در برابر هم می شوند. ممکن است، یکی از طرفین متعهد شود وجهی را در زمان مقرر به طرف مقابل پرداخت کند.

برای مثال خریدار از بابت خرید آپارتمان باید ثمن آن را پرداخت کند غالباً پرداخت ثمن به موجب چک و برخی اوقات به صورت پرداخت به حساب می باشد. مطالبه وجه چک نوعی مطالبه طلب محسوب می گردد.

اگر خریدار خلف وعده کرد و فروشنده به تعهدش مبنی بر مثالاً تحویل ملک عمل نموده باشد،  فروشنده می تواند دعوا مطالبه طلب اقامه نماید.

بیشتر بدانید:

نکات حقوقی عقد قرض

مطالبه طلب بدون مدرک

برخی اوقات، مبلغی پول به شخصی پرداخت می شود با این توافق که در تاریخ مشخص بازگردانده شود. در مقابل طلبکار سند یا رسیدی دریافت نمی‌کند یا تحت هر عنوانی مدرکی مبنی بر پرداخت وجه وجود ندارد و طلبکار مستحق دریافت مبلغ پرداختی می باشد.

در چنین صورتی ابتدا باید اصل طلب نزد دادگاه ثابت گردد. پس از آن دادگاه خوانده را به پرداخت وجه محکوم می نماید.

خواهان (طلبکار) باید در ستون دلایل دعوی، شهادت شهود یا مدرکی مبنی بر اقرار بدهکار به دریافت وجه و سایر دلایل را قرار دهد.

ماده ۲۶۵ قانون مدنی (اماره مدیونیت)

ماده ۲۶۵ قانون مدنی: هر کس مالی به دیگری بدهد ظاهر در عدم تبرع است. بنابراین اگر کسی چیزی به دیگری بدهد بدون اینکه مقروض آن چیز باشد‌ میتواند استرداد کند.
تبرع به معنای امر مجانی است. در مقابل عدم تبرع به معنای معوض بودن و غیر مجانی بودن عمل انجام شده است. ظاهر در عدم تبرع عبارتست از اینکه اگر کسی مال یا وجهی به دیگری بدهد، بیانگر مجانی نبودن عمل انجام شده یا پول واریز شده است و گیرنده می تواند آن را مسترد نماید.

بیشتر بدانید:

ادله اثبات دعوی در دعاوی حقوقی

◇ نظریه مشورتی ۷/۹۶/۲۹۲۴ – ۱۳۹۶/۱۱/۲۹ اداره حقوقی قوه قضائیه: گرچه ماده ۲۶۵ قانون مدنی متخذ از ماده ۱۲۳۵ قانون مدنی فرانسه است اما قسمت اول آن با تغییر عبارتی آورده شده و این تغییر باعث شده است که این ماده فقط دلالت بر این امر نماید که دادن مال به دیگری ظهور در عدم تبرع دارد نه اینکه اماره مدیونیت باشد و قسمت دوم ماده نیز ناظر به مقام ثبوت است و نه اثبات. بنابراین و با توجه به اینکه وضع اماره قانونی نیازمند تصریح مقنن است، در دعوای استرداد مال، نمی‌توان با صرف استناد به ماده یاد شده حکم به رد دعوای خواهان صادر کرد بلکه باید با توجه به نوع دعوا و سبب مطرح شده از سوی خواهان و دفاعیات خوانده و ادله ابرازی از سوی ایشان و یا اصول عملیه به موضوع رسیدگی و حکم مقتضی صادر کرد.

شرط داوری در قرارداد منشأ طلب

گاهی منشأ طلب، قرارداد بین پرداخت کننده و دریافت کننده وجه است. در این صورت باید دقت شود آیا در قرارداد شرط داوری گذاشته شده یا خیر. ارجاع اختلاف به داوری ممکن است به صورت شرط ضمن عقد یا قرارداد جداگانه داوری باشد.

همچنین ممکن است در اثنای رسیدگی به دعوی مطالبه وجه خواهان و خوانده با تراضی یکدیگر از دادگاه درخواست نمایند داور به اختلافشان رسیدگی کند.
نکته کلیدی: چنانچه در قرارداد منشأ طلب، شرط داوری باشد رسیدگی به دعوا در صلاحیت داور یا داوران می باشد. در این مواقع دادگاه به دعوا مطالبه وجه رسیدگی نخواهد کرد.

قبل از اقامه دعوی باید به این مورد توجه شود. تا موجب ضرر بیشتر به خواهان از باب هزینه دادرسی نگردد.

بیشتر بدانید:

مراحل رسیدگی در داوری

شرایط مطالبه طلب با سند عادی

۱- طلبی وجود داشته باشد بدین معنی که طلبکار وجهی به خوانده پرداخته باشد.
۲- طلب موضوع دعوا منجز و قطعی باشد یعنی به طریقی از جمله بطلان یا فسخ و سایر جهات از اعتبار ساقط نشده باشد.
۳- موعد پرداخت رسیده باشد. قبل از رسیدن زمان پرداخت نمی توان طلب را مطالبه نمود.

خسارت تاخیر تادیه مطالبه طلب

طلبکار می تواند علاوه بر اصل طلب، خسارت تاخیر تادیه دین را نیز مطالبه نماید. خسارت بر مبنای شاخص نرخ تورم بانک مرکزی محاسبه می گردد. مستند قانونی خسارت تاخیر تادیه در مورد مطالبه وجه ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی است.

طبق این ماده چنانچه طلب، وجه رایج کشور (ریال) باشد و مدیون متمکن از پرداخت باشد و طلبکار آن را مطالبه نماید خسارت تاخیر تادیه به دین تعلق می گیرد.

در این موارد، دادگاه خسارت را از تاریخ ثبت دادخواست تا زمان اجرای حکم و پرداخت دین طبق شاخص نرخ تورم بانک مرکزی تعیین می نماید.

بیشتر بدانید:

خسارت تأخیر تأدیه

اگر خواهان قبل از دادخواست از طریق اظهارنامه وجه را از گیرنده مطالبه کرده باشد دادگاه ابتدای محاسبه خسارت تاخیر تادیه را تاریخ اظهارنامه تعیین می نماید.

چنانچه قصد اقامه دعوی مطالبه وجه وجود ندارد، اظهارنامه مبنی بر مطالبه طلب به آدرس قانونی گیرنده ارسال گردد.

تامین خواسته در دعوی مطالبه وجه

خواهان (طلبکار) می تواند ضمن دادخواست یا در طول دادرسی تا قبل از صدور حکم قطعی، صدور قرار تامین خواسته جهت توقیف اموال خوانده (بدهکار) را از دادگاه بخواهد.

در این صورت دادگاه با توجه به مستند دعوی، اگر سند عادی است مبلغی به عنوان خسارت احتمالی تعیین می کند. صدور قرار تامین خواسته موکول به تودیع خسارت احتمالی در صندوق دادگستری می باشد.

به موجب ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی و بند “د” آن خواهان می تواند ضمن دادخواست یا در اثنای دادرسی تا قبل از صدور حکم قطعی درخواست توقیف اموال بلامعارض خوانده یا خواندگان را نماید.

بیشتر بدانید:

قرار تامین خواسته حقوقی و همه چیز در مورد آن

چنانچه مستند دعوی قرارداد عادی، فیش بانکی و امثال آن باشد، دادگاه ابتدا خسارت احتمالی (درصدی از مبلغ طلب) تعیین و پس از تودیع آن در صندوق دادگستری توسط خواهان قرار تامین خواسته را صادر می نماید.

در این صورت خواهان با معرفی اموال خوانده (ملک،خودرو و…) به قسمت اجرای احکام دادگاه اقدام به توقیف اموال خوانده به میزان طلبش می نماید.

توقیف تا صدور حکم قطعی به نفع طلبکار و اجرای حکم ادامه می یابد. اگر رای بر رد دعوی خواهان صادر گردد از توقیف مال رفع اثر می گردد.

نمونه آرای قضائی

◇ چنانچه وجهی به حساب شخص ثالث واریز شده باشد، واریز کننده می تواند آن را مسترد کند، مگراینکه ثالث دلیل و مدرکی مبنی بر مقروض بودن خواهان به وی ارائه کند.
(دادنامه ۹۵۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۰۳۵۲ – ۹۵/۳/۱۱ شعبه ۵۰ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ چنانچه خریدار علیرغم میل باطنی و از روی اضطرار و به جهت احقاق حق خود اقساط معوقه وام بانکی فروشنده را برای امکان صدور سندرسمی مبیع بپردازد حق مراجعه به فروشنده و استرداد وجوه پرداخت شده را دارد.
(دادنامه ۹۲۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۰۷۵۹ – ۹۲/۷/۱۵ شعبه ۵۶ دادگاه تجدیدنظر تهران)

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی در وصول مطالبات و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- اگر دین بدون اذن مدیون پرداخت شود امکان مطالبه وجه وجود دارد؟

امکان مطالبه وجه در صورتی است که با اذن مدیون پرداخت شده باشد والا قابل مطالبه نیست.

۲- اگر طلب به موجب سند رسمی باشد از چه طریق وصول می شود؟

اسناد ذمه ای را می توان هم از طریق دادگاه و هم اجرائیات اداره ثبت اقدام نمود.

۳- آیا بدون مدرک می توان دعوی مطالبه وجه و طلب مطرح کرد؟

با استناد به شهادت شهود یا اقرار بدهکار می توان مطرح نمود.