حق ملاقات فرزند و شرایط آن

 

حق ملاقات طفل مطابق قانون مدنی به هر یک از پدر و مادر تعلق دارد. پدر و مادری که جدا شده اند یا دور از هم زندگی می کنند هرکدام که حضانت بر عهده اش نباشد حق ملاقات طفل را خواهد داشت.

الزام به ملاقات طفل، به منظور رعایت مصلحت طفل و جلوگیری از بحران ناشی از دوری از پدر یا مادر است. این امر باعث می شود از بسیاری مشکلات روحی و روانی بعدی کودک جلوگیری شود. ملاقات طفل برای حمایت از پدر یا مادری که حضانت برعهده اش نیست، قرار داده شده است.

در این نوشته وکیل خانواده به طور کاربردی به بیان ملاقات فرزند، مراحل و نحوه آن پرداخته است.

همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

مراحل دعوی ملاقات

• دادگاه صالح به رسیدگی، دادگاه خانواده محل اقامت طفل است.
• دعوی ملاقات، دعوی غیرمالی است.
• خواهان، پدر یا مادر یا هر کدام از افراد ذیحق است. خوانده کسی است که طفل تحت حضانت یا نگهداری وی می باشد.
• خواسته، صدور حکم بر ملاقات طفل به علاوه حق الوکاله وکیل و هزینه دادرسی است.
• شناسنامه، کارت ملی و سایر دلایل مبنی بر ذیحق بودن(پدر، مادر، پدربزرگ یا مادربزرگ) ضمیمه دادخواست می گردد.
• دادگاه ضمن حکم با توجه به وابستگی عاطفی و روحی طفل، زمان و مکان و نحوه ملاقات را تعیین می نماید.
• حکم ملاقات یا رد دعوی، ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ به ثنای طرفین قابل تجدیدنظرخواهی است.
• حکم ملاقات، دارای اعتبار امر مختومه نمی باشد. در صورت رد دعوی، مجددا دعوی قابل مطرح از سوی خواهان می باشد.

ملاقات فرزند

هر کدام از والدین که حضانت بر عهده اش نیست، حق دارند فرزند خود را ملاقات کند. اگر بین پدر و مادر تراضی بر نحوه ملاقات باشد، طبق آن عمل می شود. در غیر این صورت، دادگاه ضمن حکم، روز و تعداد ساعات و نحوه ملاقات را تعیین می کند. معمولا یک یا دو روز آخر هفته تعیین می شود.

دادگاه نمی تواند به کلی حق ملاقات را سلب کند. اما می تواند با توجه به مصلحت کودک و شرایط درخواست کننده که ممکن است به‌ ضرر طفل باشد، با فاصله طولانی تری ملاقات را تعیین کند.

ممکن است دادگاه ضمن حکم به حضانت یا در رای طلاق، با توجه به مصلحت طفل، شخصی را به عنوان ناظر بر نحوه ملاقات تعیین کند. در این صورت حدود و شرایط نظارت نیز تعیین می گردد. همچنین است در مواردی که شخصی که حضانت بر عهده اش است مانعی برای ملاقات شخص ذیحق ایجاد نماید.

بیشتر بدانید:

نفقه فرزند و نحوه مطالبه آن

ملاقات پیش از طلاق

ممکن است، در طول زندگی زناشویی، پدر و مادر دور از همدیگر زندگی کنند. مانند اینکه زن به دلیل خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی از سوی مرد در مسکن جداگانه زندگی کند و طفل نزد پدر باشد. این مسئله باعث محروم شدن مادر از ملاقات فرزند نمی شود.

در این صورت، مادر می تواند دادخواست ملاقات طفل را به دادگاه تقدیم کند. دادگاه با توجه به مصلحت طفل و حق زن به دیدن فرزند حکم بر ملاقات صادر می کند.

ملاقات بعد از طلاق

یکی از مواردی که دادگاه در رسیدگی به دعوی طلاق به آن می پردازد، ملاقات زن و مرد با فرزند یا فرزندانشان است. دادگاه ضمن صدور گواهی عدم امکان سازش یا طلاق، در مورد ملاقات فرزند با هر یک از ابوین که حضانت بر عهده اش نیست تصمیم می گیرد.

در این صورت با توجه به‌ وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، زمان، مکان، نحوه ملاقات با پدر و مادر و سایر بستگان تعیین می شود. دادگاه می تواند در مورد ملاقات طفل بااشخاصی غیر از پدر و مادر و خویشاوندان طفل، تصمیم مناسبی اتخاذ نماید.

بیشتر بدانید:

حضانت چیست؟ حق و تکلیف پدرومادر در حضانت فرزند

خواهان در دعوی ملاقات

پدر و مادر طفل دارای حق اولیه و اصلی در ملاقات طفل می باشند. علاوه بر پدرومادر، پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر و برادر کودک نیز حق ملاقات دارند. دادگاه با توجه به وابستگی روحی و عاطفی و مصلحت طفل به اشخاص مذکور حکم به ملاقات صادر می کند. ضمن حکم، زمان، مکان و شرایط ملاقات تعیین می گردد.

خارج کردن طفل از محل اقامت

زن یا مردی که حضانت طفل بر عهده اش است، نمی تواند او را از محل اقامت خارج و به شهر دیگری ببرد. همچنین نمی تواند کودک را به خارج از کشور ببرد.

محل اقامت طفل پیش از طلاق با توافق طرفین تعیین می شود. محل نگهداری طفل پیش از طلاق مبنای اقامت وی واقع می شود. در صورت بردن طفل به شهر دیگر، کسی که حق ملاقات دارد می تواند دادخواست به دادگاه تقدیم کند مگر دادگاه این شرایط را به مصلحت طفل بداند.

اگر مسئول حضانت بخواهد طفل را به خارج از کشور ببرد می توان با آن مخالفت نمود. در این صورت، دعوی منع خروج از کشور در دادگاه اقامه می شود.

دادگاه به دعوی رسیدگی و در صورتی که خروج طفل را به مصلحت ببیند، با گرفتن تضمین مناسب جهت بازگرداندن، حکم به تجویز خروج از کشور صادر می نماید.

دستور موقت در دعوی ملاقات

پدر و مادر و سایر اشخاصی که خواهان ملاقات طفل هستند، می توانند قبل از دادخواست یا همزمان با آن درخواست دستور موقت بدهند. دادگاه ابتدا به فوریت موضوع رسیدگی می کند. در صورت احراز آن. با توجه به مصلحت و منفعت کودک دستور موقت مبنی بر ملاقات صادر می کند.

مزایای دستور موقت ملاقات فرزند مشترک عبارتست از سرعت در رسیدگی، عدم نیاز به تایید رئیس دادگستری، اعتبار شش‌ماهه دستور و امکان صدور مجدد دستور موقت به درخواست خواهان.

بیشتر بدانید:

دادرسی فوری یا دستور موقت

دستور موقت وقتی صادر می شود که به‌ تشخيص دادگاه رسیدگی به دعوی ملاقات طفل فوریت داشته باشد. دادخواست دستور موقت ملاقات به دادگاه خانواده محل اقامت طفل تقدیم می شود. هزینه دعوی غیر مالی است.

اجرای حکم ملاقات

پس از صدور حکم ملاقات و قطعیت آن، محکوم له درخواست اجرای حکم از دادگاه بدوی می نماید. در اجرای احکام پرونده اجرایی تشکیل می شود. موارد حکم به ملاقات و انجام آن به محکوم علیه ابلاغ می شود که ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ مفاد حکم را اجرا کند.

در اجرائیه دادگاه، علاوه بر ملزم نمودن محکوم علیه به اجرای حکم، به‌ پرداخت هزینه هایی که خواهان نموده و در رای صادره قید شده نیز ملزم می شود.

جرم ممانعت از ملاقات

پدر، مادر یا شخصی که به موجب قانون یا حکم دادگاه حضانت طفل بر عهده اش است، نمی تواند مانع ملاقات اشخاص ذی حق با طفل شوند. در صورت ممانعت از ملاقات، بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت (تا ده میلیون تومان) محکوم می شود. در صورت تکرار جرم به حداکثر مجازات محکوم می شود.

درجات مجازاتها در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی آمده است. جرم ممانعت از ملاقات فرزند درجه هشت است. مجازات آن تا سه ماه حبس است که به جزای نقدی تبدیل می شود. ذینفع باید برای اعمال حق خود در دادگاه کیفری ۲ شکایت ممانعت از ملاقات فرزند اقامه نماید.

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور خانوادگی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۰۲۱۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی

در صورتی که به علت طلاق یا به هر علت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از ابوین که طفل تحت‌ حضانت او نمی‌باشد حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آن در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه ‌‌است.

ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده

هرگاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات، حضانت، نگهداری و سایر امور مربوط به طفل برخلاف مصلحت او است یا در صورتی که مسوول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند ویا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی ‌ حق شود، می‌تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیش‌بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ کند.
تبصره – قوه قضائیه مکلف است برای نحوه ملاقات والدین با طفل ساز و کار مناسب با مصالح خانواده و کودک را فراهم نماید.
آیین‌نامه اجرائی این ماده ظرف شش‌ماه توسط وزارت دادگستری تهیه می‌شود و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.

ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده

صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌حق این امر را اجازه ده-د. دادگاه درص-ورت موافقت با خ-ارج کردن صغی-ر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می‌کند.

ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده

رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاهها و مقامات اجرائی الزامی است.

ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده

هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی ‌ حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود.

سوالات متداول

۱- آیا مادربزرگ مادری طفل می تواند دعوی ملاقات اقامه کند؟

بستگان طفل از جمله مادربزرگ می تواند دعوی ملاقات را مطرح کند.

۲- در مورد دختر ده ساله می توان دادخواست ملاقات داد؟

دختر و پسری که به سن بلوغ (دختر نه سال تمام و پسر پانزده سال تمام) رسیده اند از ملاقات خارج می شوند.

۳-پدر یا مادر فاسد می تواند فرزند خود را ملاقات کند؟

پدرومادر را نمی توان از حق ملاقات فررند محروم کرد. مگر اینکه ملاقات به مصلحت نباشد.

۴- اگر ملاقات در محل اقامت طفل به صلاح نباشد، محل ملاقات در کجا باید باشد؟

معمولا کلانتری محل اقامت طفل، محل تحویل طفل می باشد. مراتب تحویل و بازگرداندن از سوی مامور صورتجلسه می گردد.

۵- اگر طفل تمایل به ملاقات نداشته باشد، می توان به زور متوسل شد؟

به دلیل جنبه حمایتی داشتن ملاقات برای طفل، باید با خواست طفل ملاقات صورت پذیرد.