- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
انفساخ قرارداد یکی از طرق انحلال و خاتمه رابطه حقوقی طرفین محسوب می شود. لذا با توجه به منشا توافقی آن مستلزم تنظیم لایحه دفاعیه مناسب می باشد.
لازم به ذکر است در موادی از قانون مدنی، در عقود لازم و جایز، انفساخ قانونی پیش بینی شده است.
طرفین می توانند ضمن قرارداد شرط کنند چنانچه واقعه ای احتمالی در زمانی مشخص روی دهد قرارداد منفسخ و منحل گردد. در بسیاری مواقع، تحقق انفساخ سبب بروز اختلاف و طرح دعوی بین طرفین می گردد.
از این رو تنظیم لایحه دفاعیه صحیح و نتیجه بخش در روند پرونده یا نقض رای تاثیرگذار می باشد.
در مقاله حاضر وکیل امور قراردادها نکات کلیدی و مهم را در این خصوص بیان می کند.
انواع انفساخ قرارداد
انفساخ دو نوع است: قراردادی و قانونی.
انفساخ قراردادی عبارت است از اینکه طرفین ضمن معامله توافق کنند اگر واقعه ای در آینده رخ دهد قرارداد منفسخ و منحل گردد. به شرط ضمن عقد که به آن تراضی می شود شرط فاسخ گفته می شود. انفساخ، انحلال قهری عقد است.
مثال رایج آن عقد بیع است. طرفین ضمن عقد شرط می کنند اگر هر یک از چک های ثمن معامله پاس نشود معامله منفسخ شود. در این صورت آثار آن از تاریخ حصول شرط فاسخ یعنی عدم پرداخت در سررسید ایجاد می شود.
شرط انفساخ در عقد صحیح ایجاد می شود. در عقد باطل چون فاقد حیات و آثار حقوقی است راه ندارد.
آثار انفساخ ناظر به آینده است. به عبارتی، آثار انحلال به قبل از حصول شرط فاسخ سرایت نمی کند.
انفساخ قانونی قرارداد به حکم قانون محقق می شود. بدون اینکه اراده طرفین در آن دخالتی داشته باشد.
موارد انفساخ قانونی در قانون مدنی عبارتند از: ماده ۵۱ قانون در مورد تلف موضوع عقد انتفاع. ماده ۳۸۹ در مورد ضمان معاوضی. ماده ۴۸۳ در خصوص تلف مورد اجاره حین مدت عقد. ماده ۹۵۴ در خصوص انفساخ عقود جایز به واسطه فوت یا حجر هر یک از طرفین.
پس از حصول شرط فاسخ، دعوی تایید انفساخ قرارداد در دادگاه مطرح می شود.
نحوه تنظیم لایحه دفاعیه
برای تنظیم لایحه دفاعیه توجه به چند نکته مهم توصیه می شود.
▪︎ باید در نظر داشت در حقوق ایران اصل بر صحت قراردادهاست. بنابراین متضرر که مدعی انفساخ عقد است. به موجب ادله اثبات دعوی درصدد احقاق حق و بازگشت حقوق تضییع شده خود بر می آید.
لذا برای نگارش لایحه دفاعیه جامع، مستدل و مستند با توجه به مفاد قرارداد و توافق طرفین و مدارک پیش رو اقدام می گردد.
▪︎ آثار انفساخ قرارداد از تاریخ تحقق شرط فاسخ (برای مثال پاس نشدن چک در سررسید) ایجاد می شود. لذا از این تاریخ عوضین می بایست به مالک آن مسترد گردد.
▪︎ در مواردی بیع منفسخ و مبیع نیز منتقل شده است. طبق رأی وحدت رویه شماره ۸۱۰ هیات عمومی دیوان عالی کشور، قرارداد بعد از معامله منفسخ، باطل و بلا اثر است.
تا پیش از وضع رای وحدت رویه محاکم معامله بعدی را تلف حکمی می دانستند. از این رو انتقال دهنده را به پرداخت مثل یا قیمت مال محکوم می نمودند. بدون اینکه خدشه ای بر اعتبار قرارداد بعدی وارد گردد.
ناگفته نماند در حال حاضر در این خصوص در دادگاه ها اختلاف نظر است. برخی معامله قبل از تحقق شرط انفساخ را صحیح تلقی و وارد احکام تلف حکمی می شوند. برخی آن را در هر حال باطل اعلام می کنند.
با مداقه بر رای وحدت رویه، نظر دوم صحیح است.
▪︎ دو نوع تلف داریم: تلف مادی و حکمی. تلف مادی یعنی از بین رفتن حقیقی مال مانند در آتش سوختن خودرو. تلف حکمی به معنای از بین رفتن غیر حقیقی مال است. انتقال مبیع به خریدار بعدی تلف حکمی است.
با توجه به تلف مال چه حقیقی چه حکمی. عین مال غیر قابل استرداد است. بنابراین مثل آن در صورت مثلی بودن یا قیمت آن در صورت قیمی بودن مسترد می گردد.
رأی وحدت رویه فوق بر این نظر است که انتقال مال به خریدار بعدی موجب خروج عین از ملکیت مالک اولیه نمی شود. بنابراین انفساخ قرارداد موجب ابطال معامله بعدی می گردد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و تنظیم لایحه دفاعیه با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید. همچنین شما می توانید برای تنظیم دادخواست، شکواییه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
