- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه دفاعیه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
طلاق در لغت به معنای گشودن گره و رها شدن از عقد نکاح است. در اصطلاح حقوقی عبارت است از اینکه ازدواج به طور شرعی و قانونی پایان پذیرد. با وقوع طلاق، رابطه زوجیت قطع و حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر از بین می رود.
در حقوق ایران طلاق با اراده مرد واقع می شود مگر در موارد عسروحرج زن و تحقق تخلف از شروط ضمن عقد نکاح.
در نوشته حاضر وکیل طلاق تهران به طور کاربردی، موارد مربوط به طلاق و آثار آن طبق قانون مدنی، قانون حمایت خانواده و آنچه در محاکم خانواده معمول است را بیان نموده است.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
فهرست مطالب
طلاق چیست؟
طلاق در لغت به معنای گشودن گره و رها شدن از عقد نکاح است. در اصطلاح حقوقی عبارت است از اینکه ازدواج به طور شرعی و قانونی پایان پذیرد.
طلاق ایقاع است. ایقاع عمل حقوقی است که با یک اراده محقق می شود. مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی طلاق با اراده مرد واقع می شود. در مقابل ایقاع، عقد است که با توافق دو یا چند اراده منعقد می شود.
ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی: مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
تبصره: زن نیز می‌تواند با وجود شرایط مقرر در مواد (۱۱۱۹)، (۱۱۲۹) و (۱۱۳۰) این قانون، از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
چنانچه زن بخواهد خود برای طلاق اقدام کند، دعوی الزام زوج به طلاق را در دادگاه خانواده محل اقامت خود اقامه می کند.
بیشتر بدانید:
در این صورت مدارک کافی مبنی بر عسر و حرج یا عدم پرداخت نفقه را ضمیمه دادخواست می نماید. دلیل طلاق ممکن است سوء معاشرت مرد به موجب حکم قطعی دادگاه کیفری باشد.
حقوق مالی زن
طبق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، با توجه به اطلاق لفظ طلاق، دادگاه می بایست تکلیف حقوق مالی زوجه شامل مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت، نفقه، جهیزیه و امور مربوط به حضانت و ملاقات فرزند (فرزندان) مشترک و نفقه شان را تعیین نماید.
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده: “دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (۳۳۶) قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند. همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است. طلاق در صورت رضایت زوجه یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکوم‌به نیز ثبت می‌شود. در هرحال، هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور به ثبت طلاق رضایت دهد می‌تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند.”
تا زمانی که حقوق مالی زوجه پرداخت نشود، صیغه طلاق اجرا نمی شود. اجرای طلاق منوط است به موافقت زوجه یا اینکه حکم اعسار زوج صادر شده باشد و مرد مبلغ پیش قسط را پرداخت کرده باشد.
حکم این ماده در تمام طلاق ها اعمال می شود خواه توافقی باشد یا طلاق به درخواست زوج یا به درخواست زوجه باشد.
بیشتر بدانید:
صلاحیت دادگاه
رسیدگی به کلیه دعاوی طلاق فقط در صلاحیت دادگاه خانواده است. زوجه دعوی را در دادگاه محل اقامت خود اقامه می نماید. اگر موضوع دعوی مهریه مال غیر منقول(ملک) باشد، در دادگاه حقوقی محل ملک دعوی الزام به ایفای تعهد مبنی بر تنظیم سند رسمی اقامه می شود.
ماده ۲ قانون حمایت خانواده، در ۱۸ بند دعاوی که در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد را بر شمرده است:
۱- نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
۲- نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
۳- شروط ضمن عقد نکاح
۴- ازدواج مجدد
۵ – جهیزیه
۶ – مهریه
۷- نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت
۸ – تمکین و نشوز
۹- طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن
۱۰- حضانت و ملاقات طفل
۱۱- نسب
۱۲- رشد، حجر و رفع آن
۱۳- ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
۱۴- نفقه اقارب
۱۵- امور راجع به غایب مفقودالاثر
۱۶- سرپرستی کودکان بی‌سرپرست
۱۷- اهدای جنین
۱۸- تغییر جنسیت
انواع طلاق
انواع طلاق شامل رجعی و بائن می شود. در طلاق رجعی مرد در مدت عده حق رجوع به زوجیت سابق را دارد. عده طلاق سه طُهر (عرفاً سه ماه) از زمان اجرای آن است.
زوجین در مدت عده طلاق رجعی همان حقوق و تکالیف زمان زوجیت به استثناء رابطه جنسی را دارند. اگر زن در مدت عده رجعیه در منزل مرد نباشد حقی بر نفقه نخواهد داشت.
طلاق بائن شامل:
۱- طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود (طلاق باکره) ۲- طلاق یائسه ۳- طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد ۴- سومین طلاق پس از سه وصلت متوالی می شود.
در طلاق بائن با خوانده شدن صیغه طلاق و ثبت آن زوجیت خاتمه می يابد. در مدت عده مرد حق رجوع نخواهد داشت.
بیشتر بدانید:
رجوع مرد به نکاح سابق
در طلاق رجعی، مرد در مدت عده حق رجوع دارد. با رجوع مرد نکاح سابق ادامه می‌یابد بدون اینکه صیغه نکاح مجدداً خوانده شود. رجوع ایقاع است و با اراده مرد محقق می‌شود.
مرد مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ رجوع نسبت به اعلام و ثبت آن در دفتر طلاق اقدام نماید. در غیر این صورت با وجود سایر شرایط قانونی، جرم عدم ثبت رجوع به زوجیت محقق می گردد.
در مدت عده رجعیه، زن و مرد حقوق و تکالیف دوران زناشویی به غیر از رابطه جنسی را تا پایان عده باید رعایت کنند. زن با سکونت در منزل مرد در مدت عده حق نفقه خواهد داشت.
عده
عده به مدت زمان معین بعد از اجرای طلاق گفته می شود که زن ملزم به حفظ و نگهداری آن می باشد. در این مدت زن ممنوع از ازدواج است. مدت عده در هر یک از طلاق، فسخ نکاح یا فوت زوج متفاوت است.
رعایت عده جهت جلوگیری از اختلاط نسل و احترام به نکاح سابق است. ضمن اینکه از نظر روحی و عاطفی زن نیاز به گذشت مدت زمانی دارد. ممکن است در مدت عده، زن به نکاح سابق بازگردد. ضمن آنکه در عده رجعی مرد حق رجوع خواهد داشت.
طلاق به درخواست زن
مطابق مقررات قانون مدنی زوجه در صورت تحقق یکی از موارد زیر حق درخواست طلاق از دادگاه دارد:
۱- در مواردی که زوج از پرداخت نفقه امتناع کند. در این صورت زوجه پس از مطالبه نفقه از دادگاه و محکومیت زوج و عدم اجرای حکم می تواند طلاق بگیرد.
۲- در مواردی که زوجه در زندگی مشترک دچار عسر و حرج بوده و آن را نزد دادگاه ثابت کند. مصادیق عسر و حرج زن در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ذکر شده است. زوجه با اثبات هر یک از این موارد یا موارد دیگری که از نظر عرف سوء معاشرت مرد تلقی می شود، می تواند خود را مطلقه کند.
۳- وقتی زوجه از زوج وکالت در طلاق داشته باشد. وکالت ممکن است به صورت شرط ضمن عقد نکاح یا در سند رسمی جداگانه به زوجه اعطا گردد.
۴- وقتی زوج ۴ سال تمام غیبت داشته باشد و از او در این مدت هیچ خبری نباشد.
بیشتر بدانید:
طلاق به درخواست مرد
طلاق ایقاع است و با اراده مرد واقع می‌شود. در طلاق به درخواست مرد، زوج دادخواست گواهی عدم امکان سازش را به دادگاه خانواده تقدیم می کند. اجرای طلاق منوط به پرداخت حقوق مالی زن می باشد.
طلاق به درخواست مرد از نوع طلاق رجعی است مگر اینکه زوجه تمام یا بخشی از مهریه را بذل کند که در این صورت طلاق از نوع بائن و خلع است.
در این نوع طلاق چون به درخواست زوج است، مرد باید حقوق مالی زوجه شامل مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، جهیزیه و شروط مالی ضمن عقد در صورت وجود را پرداخت کند. تادیه حقوق مالی زوجه قبل از اجرای صیغه طلاق می باشد. مگر زوجه در خصوص نحوه پرداخت رضایت دهد.
بیشتر بدانید:
زوج پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، رونوشت برابر با اصل آن را به دفترخانه طلاق ارائه می دهد.
سپس اقدامات لازم جهت ثبت دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به را به دادگاه صادر کننده گواهی عدم امکان سازش تقدیم می کند. زوج می تواند پس از صدور رای بدوی دادخواست اعسار را ثبت کند.
طلاق توافقی
طلاق توافقی، طلاقی است که زن و شوهر با توافق یکدیگر تصمیم به جدائی می گیرند. در این نوع طلاق معمولاً زوجه تمام یا بخشی از مهریه ضمن نکاح را بذل می کند و از نوع بائن و خلع می باشد.
در این دعوی نیازی به تعیین وقت رسیدگی نمی باشد صرفاً اظهارات و توافقات طرفین صورتجلسه می شود. توافقات طرفین در خصوص مهریه، نفقه زوجه و فرزند مشترک، اجرت المثل ایام زوجیت، جهیزیه، حضانت و ملاقات فرزند مشترک در رای طلاق آورده می شود. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش ۳ ماه از تاریخ ابلاغ دادنامه به زوجین یا وکلای آنها است.
چنانچه در مدت ۳ ماه، صیغه طلاق جاری نشود یا مرد از طلاق منصرف شوند، اعتبار گواهی عدم امکان سازش، ساقط می شود. با بی اعتبار شدن گواهی، مندرجات و توافقات ضمن آن نیز از اعتبار ساقط می شوند. اگر زن از طلاق منصرف گردد، مرد می تواند با پرداخت حقوق مالی زوجه، وی را طلاق دهد.
بیشتر بدانید:
وکالت در طلاق
در وکالت در طلاق، زوج کلیه اختیارات قانونی جهت مطلقه شدن زوجه را به وی اعطا می‌نماید. حق طلاق با مرد است. لذا برای اینکه زن بتواند بدون حضور مرد طلاق بگیرد، وکالتنامه رسمی با همه اختیارات از مرد اخذ می نماید.
وکالت عقدی جایز است به همین دلیل وکالتی که زوج به زوجه اعطا می کند بایستی از نوع بلاعزل بوده و حق فسخ وکالت از زوج سلب شده باشد.
در این نوع وکالت موکل (زوج) حق عزل وکیل (زوجه) را ضمن عقد خارج لازم از خود سلب و ساقط می نماید.
در وکالتنامه طلاق، مرد باید اختیارات لازم که جهت مطلقه شدن زن ضروری است را به وی اعطا نماید. چنانچه مندرجات سند مذکور ناقص باشد، دعوی طلاق زوجه بی نتیجه خواهد ماند.
طلاق غیابی
طلاق وقتی غیابی است که به جهت مجهول المکان بودن زوج، امکان دسترسی به وی وجود نداشته باشد. زوجه به واسطه غیبت زوج و عسر و حرج وارده می تواند دعوی طلاق را اقامه نماید.
غیبت زوج و عدم دسترسی به وی باعث عسر و حرج زوجه بوده و می تواند دادخواست طلاق بدهد. در مواردی زوجه پس از اجرای طلاق غیابی و سپری شدن عده، ازدواج می کند.
پس از آن، زوج به رای غیابی اعتراض می کند. اگر در نتیجه اعتراض حکم نقض شود، زندگی مشترک اولیه را نمی توان ادامه داد. چرا که نکاح و رابطه جدیدی شکل گرفته است. اگر زوجه شوهر نکرده باشد، با اعتراض زوج در صورت نقض حکم طلاق، زوجه به نکاح سابق باز می گردد.
تنفید طلاق
تنفیذ طلاق عبارتست از اینکه طلاق زن و مرد ایرانی در یکی از کشورهای خارجی واقع شده باشد. این طلاق برای این که واجد اعتبار باشد و در اسناد سجلی طرفین ثبت شود باید توسط دادگاه خانواده ایران تنفیذ شود.
طبق قانون ایران، حقوق مالی زن چون مهریه، نفقه، اجرت المثل، تنصیف دارایی و… جزء احوال شخصیه فرد محسوب می شود. دادگاه خارجی در این موارد طبق قانون کشور متبوع طرفین حکم طلاق را صادر می نماید. مشروط بر این که در کشور متبوع زوجین نیز به همین نحو عمل شود.
شروط دوازده گانه نکاح
شروط دوازده گانه عقد نکاح شروطی است که در زمان ازدواج زوجین آنها را امضا می کنند. به موجب آن زوج متعهد به رعایت هر یک از آنها می شود. زوجین می توانند علاوه بر شروط ضمن عقد هر شرطی که مخالف نظم عمومی و قوانین آمره نباشد را ضمن عقد ذکر کنند.
بیشتر بدانید:
ضمن عقدنامه، مرد زن را وکیل و وکیل در توکیل می کند. به موجب آن هر زمان مرد از تعهد مذکور تخلف نماید زن می تواند با اثبات آن در دادگاه خود را مطلقه کند. به علاوه در سند ازدواج مرد به زن وکالت می دهد در صورت بذل مهریه و حقوق مالی، زوجه از طرف زوج قبول مابذل کند.
انواع طلاق شامل طلاق رجعی و طلاق بائن (خلع و مبارات) می شود. دادگاه پس از احراز شرایط وکالت زوجه و تحقق هر یک از شروط ضمن عقد نوع طلاق را ضمن حکم ذکر می نماید.
شرط تنصیف دارایی
شرط تنصیف دارایی بند الف شروط ضمن عقد نکاح است که زوج با امضای آن متعهد به آن می گردد. معنای آن اینست هر مالی که مرد پس از ازدواج کسب کرده تا نصف آن به زن تعلق دارد، به شرطی که شرایط آن موجود باشد.
اگر طلاق بطور توافقی باشد یا وکالت در طلاق باشد يا در طلاق به درخواست زوجه، نمی توان دعوی تنصیف دارایی زوج را اقامه نمود. شروط مطالبه نصف دارایی شامل:
۱- درخواست طلاق از سوی زوج و بدون رضایت زوجه باشد، ۲- زوجه در انجام وظایف زناشویی تخلف نکرده باشد و طلاق حین نشوز وی درخواست نشود..
بیشتر بدانید:
اجرای طلاق
اجرای طلاق باید طبق تشریفات خاصی باشد والا معتبر نمی باشد. شرایط طلاق صحیح عبارتست از:
- طلاق به صیغه عربی خوانده شود.
- در حضور دو مرد خوانده شود.
- هر دو مرد باید عادل باشند.
- دو مرد همزمان صیغه را بشنوند.
- باید منجز باشد نه مشروط.
- طلاق دهنده (مرد) بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشد.
- زن حین اجرای صیغه پاک باشد، مگر در مورد طلاق دختر باکره، زن باردار یا زنی که شوهرش غایب است.
- طلاق در پاکی مواقعه صحیح نیست مگر زن یائسه یا باردار باشد.
- در نکاح موقت، طلاق راه ندارد. با انقضای مدت یا بخشیدن بقیه مدت از سوی مرد نکاح پایان می پذیرد.
کلام آخر
طلاق در قانون ایران دارای اقسام مختلف است. هر یک از زن و شوهر که قصد جدایی دارند باید با توجه به شرایط زمان دادخواست و مدارک موجود اقدام نمایند. گاهی طلاق با توافق زن و مرد واقع می شود.
در مواردی باید دلایل کافی برای صدور حکم وجود داشته باشد. در مجموع هر طلاقی نیازمند وجود شرایط مربوط به خود و ادله مورد نیاز می باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور طلاق و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- زن چه موقع می تواند نصف دارایی مرد را مطالبه کند؟
پس از اجرای طلاق می تواند دادخواست تنصیف دارایی را تقدیم نماید.
۲- آیا علاوه بر شروط ضمن عقد می توان بر شروط دیگری توافق کرد؟
زوجین می توانند نسبت به هر شرطی که مخالف قوانین آمره نباشد توافق کنند.
۳- مدت عده طلاق چقدر است؟
سه ماه از زمان طلاق است.
۴- آیا رجوع مرد با توافق طرفین صورت می گیرد؟
رجوع ایقاع است و با اراده مرد در مدت عده رجعیه محقق می شود.
۵- تکلیف حقوق مالی زن در طلاق چگونه است؟
دادگاه ضمن دادنامه طلاق تکلیف هر یک از حقوق مالی زن را روشن می نماید.
۶- در مورد حضانت و ملاقات فرزند مشترک آیا دادگاه خود تصمیم می گیرد؟
دادگاه در دعوی طلاق، ابتدا بر اساس توافق زن و مرد، در صورت عدم توافق راساً تصمیم می گیرد.
