- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
سهم الارث زوجه از ماترک زوج از عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول اعم از زمین، بنا و اشجار می باشد که بر اساس مقررات ارث تقسیم می‌شود. زوجه در طبقات مختلف وراث، در کنار سایر ورثه حصه خود را می‌برد. سهم‌الارث زوجه حسب مورد یک‌چهارم یا یک‌هشتم از اصل ترکه است. زن و شوهر تنها وراثی هستند که به واسطه قرابت سببی از یکدیگر ارث می‌برند.
در ادامه، وکیل ارث سهم‌الارث زوجه از اموال منقول و غیرمنقول زوج و مسائل مربوط به آن را می‌گوید. شما می‌توانید برای مشاوره حقوقی، وکالت، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما تماس بگیرید.
سهم‌الارث زوجه
فهرست مطالب
زوجه متوفی به واسطه قرابت سببی با متوفی از اموال وی ارث می برد. هر یک از زوجین در هر یک از طبقات ارث با بقیه ارث می برند. زن همیشه به فرض ارث می برد و هیچگاه به قرابت ارث نمی برد. اگر زوج فوت کند و فرزند یا نوه نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از ماترک متوفی می باشد. اگر زوج فرزند یا نوه داشته باشد زوجه یک هشتم از میراث وی به ارث می برد. تفاوتی نمی کند فرزند زوج از زوجه یا از همسر دیگری باشد.
سهم‌الارث زوجه در صورت نبود وارث دیگر
چنانچه زوج فوت کند و هیچ یک از وراث طبقات سه گانه را نداشته باشد، در زمان تقسیم ارث یک چهارم از اموال و دارایی‌های زوج متوفی به زوجه می‌رسد. بقیه ترکه شوهر در حکم مال اشخاص بلاوارث بوده و به خزانه دولت تسلیم می شود. در صورت تعدد زوجات، همان سهم یک زوجه دائمی است (ربع یا ثمن ترکه) که بین آنها به تساوی تقسیم می گردد. قواعد ارث مختص زوجه دائم بوده و زوجه موقت ولو عقد نود و نه ساله باشد از زوج ارث نمی برد.
بیشتر بدانید:
زوجه از چه اموالی ارث می‌برد
ماده ۹۴۶ قانون مدنی: “زوج از تمام اموال زوجه ارث می‌برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد.
تبصره (الحاقی ۱۳۸۹/۵/۲۶) – مفاد این ماده در خصوص وراث متوفایی که قبل از تصویب آن فوت کرده ولی هنوز ترکه او تقسیم نشده است نیز لازم‌الاجرا است.”
با توجه به ماده ۹۴۶، زوجه از عین اموال منقول سهم می برد. در مورد اموال غیر منقول از عین مال ارث نمی برد از ثمن حاصل از فروش آن اموال مانند زمین و آپارتمان ارث می برد. عرصه به معنای زمین است. بناء اعیانی غیر منقول است که به واسطه عمل انسان ایجاد شده است تفاوتی نمی کند با هر نوع مصالحی ساخته شود.
سهم‌الارث زوجه از عین اموال منقول
اموال منقول دو نوع هستند: ۱- منقول ذاتی ۲- حقوق در حکم اموال منقول.
مال منقول به مالی گفته می شود که قابلیت نقل و انتقال از محلی به محل دیگر را داشته باشد بدون اینکه به خود مال یا محل آن خرابی وارد آید. اگر اموال منقول در بنا یا زمین به کار رفته باشد به طوری که بدون خرابی مال یا محل قابل انتقال نباشد مال غیر منقول محسوب می شود مانند سنگ و آجر.
بیشتر بدانید:
چنانچه غیر منقول بودن اموال ذاتی نبوده و با جداشدن از زمین یا بنا، مال منقول محسوب می گردند به آن غیرمنقول حکمی می‌گویند. اسناد مانند اسکناس، چک، سفته، سهام بی نام شرکت‌ها در زمره اموال منقول ذاتی هستند.
حقوق در حکم اموال غیرمنقول طبق ماده ۲۰ قانون مدنی شامل: “کلیه دیون از قبیل قرض و ثمن مبیع و مال‌الاجاره عین مستاجره از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول است ولو اینکه مبیع یا عین مستاجره از اموال غیرمنقوله باشد.”
تمام تعهداتی که موضوع آن اموال منقول ذاتی باشد مشمول دیون ماده ۲۰ بوده و مال منقول است. همچنین حقوق عینی راجع به این گونه اموال مانند حق انتفاع یا حق وثیقه از این اموال، در حکم اموال منقول می باشند. برای مطالبه ثمن و دیون، دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده یا محل قرارداد یا محل انجام تعهد صلاحیت رسیدگی را دارد.
ارث زوجه از سهام شرکت تجاری
حق شرکا در شرکت‌های تجاری خواه موضوع آن مال منقول باشد خواه غیر منقول، در حکم اموال منقول محسوب می شود. با شکل گیری شخصیت حقوقی شرکت، شرکا صرفاً حق مطالبه منافع حاصل از اموال شرکت را دارند. تملک سرمایه در صورت انحلال شرکت امکانپذیر است چرا که مالکیت سرمایه با شرکت می باشد. زوجه متوفی می تواند از سهام شرکت‌های تجاری به عنوان مال منقول ارث ببرد.
ارث زوجه از سرمایه شرکت غیر‌تجاری یا مدنی
حق شرکا در شرکت مدنی با توجه به موضوع مالکیت که منقول است یا غیر منقول متفاوت است. شرکت مدنی با اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه ایجاد می گردد. هر یک از شرکا مالک مشاعی محسوب می شوند مانند ترکه متوفی. ارث زوجه در ماترک از اموال منقول و قیمت اموال غیر منقول می باشد.
بیشتر بدانید:
سهم‌الارث زوجه از حقوق معنوی
حقوق معنوی از انواع حقوق مالی است. به حق نویسنده نسبت به تألیفات خود و حق مخترع نسبت به مورد اختراع و یا حق تولیدکننده نسبت به محصول خود، حقوق معنوی گفته می‌شود. حقوق مالی جزء اموال منقول است و زوجه می تواند از حقوق معنوی به جامانده از همسر متوفی سهم الارث خود را بگیرد.
ارث زوجه از حق سرقفلی و کسب و پیشه و تجارت
ممکن است یکی از دارایی های متوفی که به زوجه می‌رسد، حق سرقفلی یا کسب و پیشه و تجارت باشد. به حق متعلق به مستاجر محل تجاری که به تدریج به دست آورده، حق کسب و پیشه می‌گویند. ارزش آن به عواملی چون اعتبار محل کسب و مشتریان، متراژ محل تجاری، قدمت نوع کسب و … بستگی دارد که طبق نظر کارشناس دادگستری برآورد می‌شود.
بیشتر بدانید:
سرقفلی وجهی است که در ابتدای عقد اجاره از سوی مستاجر محل تجاری به مالک یا مستاجر قبلی پرداخت می‌شود. به موجب قرارداد سرقفلی، مستاجر هر سال دارای حق اولویت در اجاره آن محل نسبت به دیگران حواهد بود. حق سرقفلی که در سهم‌الارث زوجه قرار می‌گیرد، به لحاظ منقول بودن آن در زمره حقوق مالی بوده و مال منقول محسوب می شود. بنابراین زوجه از عین مال سهم‌الارث خود را می‌برد.
ارث زوجه از زمین، ساختمان و درختان
مال غیر منقول مالی است که قابلیت جابجایی از محلی به محل دیگر را بدون خرابی مال یا محل نداشته باشد. این اموال به چهار نوع غیر منقول ذاتی، اموالی که به واسطه عمل انسان غیر منقول شده اند، اموال در حکم غیر منقول و غیر منقول تبعی تقسیم می گردند.
فقط زمین است که وصف غیر منقول ذاتی را دارد. اجزاء زمین مانند سنگها و معادن قابل جداشدن از زمین بوده و دارای وصف منقول می شوند. ماده ۱۵ قانون مدنی: “ثمره و حاصل مادام که چیده یا درو نشده است غیر منقول است اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد تنها آن قسمت منقول است.
ماده ۱۶ قانون مدنی: مطلق اشجار و شاخه‌های آن و نهال و قلمه مادام که بریده یا کنده نشده است غیر منقول است.”
سهم‌الارث زوجه از قیمت اموال غیرمنقول (زمین و بنا)
وراث در اموال غیرمنقول متوفی مانند ملک مشاع سهیم و شریکند و هر یک سهم‌الارث خود را مطالق فانون می‌برد. لکن زوجه متوفی نمی تواند از عین اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث ببرد مثلا دو دانگ از ششدانگ ملک به عنوان وراثت به وی منتقل شود. در این صورت سهم‌الارث وی یک‌چهارم یا یک‌هشتم قیمت اموال غیرمنقول است که ورثه ملزم به پرداخت آن هستند. اگر وراث از پرداخت قیمت اموال غیرمنقول امتناع نمایند، زوجه می‌تواند سهم‌الارث خود را از عین اموال بگیرید.
اگر ورثه از پرداخت سهم زوجه از اموال غیر منقول امتناع نمایند وی می تواند دادخواست الزام وراث به فروش زمین و بنا متعلق به مورث را به دادگاه حقوقی بدهد و با فروش مال سهم الارث خود را برداشت نماید.
چنانچه وراث قبل از پرداخت سهم زوجه، اموال غیر منقول را بدون اجازه وی بفروشند معامله فضولی بوده و صحت آن منوط به تایید زوجه نسبت به سهمش می باشد. ماده ۹۴۸ قانون مدنی: “هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند زن می‌تواند حق خود را از عین اموال استیفاء کند.”
طبق ماده ۹۴۸ قانون مذکور، زن می تواند در صورت امتناع وراث از پرداخت سهم‌الارث او، از عین اموال غیرمنقول مانند زمین، درخت و بنا حق خود را تملک نماید.
با توجه به عبارت …”زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفا نماید” در ماده ۹۴۸ قانون مدنی، با تاخیر وراث از پرداخت قیمت، موجبات ضرر زوجه فراهم می گردد. بنابراین قیمت زمان پرداخت ملاک محاسبه و پرداخت واقع می گردد.
با درخواست زوجه نسبت به فروش ماترک غیر منقول، این اموال به قیمت روز به فروش رفته و سهم الارث زوجه در زمان فروش تادیه می شود. اگرچه در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد برخی معتقدند زوجه استحقاق دریافت سهم خود از اموال غیر منقول به ارزش زمان فوت را دارد.
سخن پایانی
زوج و زوجه تنها وارثانی هستند که با همه طبقات ارث شریک شده و حصه خود را می‌برند. زوجه از جمله وراث فرض‌بر است یعنی حصه وی در قانون تعیین شده است و سهم‌الارث خود را از اصل ترکه می‌گیرد. بنابراین پس از پرداخت دیون متوفی و اخراج مورد وصیت از ترکه، ابتدا سهم‌الارث زوجه پرداخت شده بعد سهم سایرین پرداخت می‌شود. برای اخذ مشاوره با وکیل متخصص در امور ارث و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ با ما در تماس باشید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا زوجه می تواند علاوه بر سهم الارث، مهریه خود را از ترکه برداشت کند؟
زوجه نسبت به مهریه طلبکار زوج و وراث وی محسوب شده و حق مطالبه مهریه را از وراث به نسبت سهم‌الارث هر یک خواهد داشت.
۲- دعوی مطالبه قیمت بنا چه نوع دعوایی است؟
دعوای مالی است و هزینه دادرسی آن ۳/۵ درصد ارزش موضوع خواسته است.
۳- اگر وراث بدون اجازه زوجه معامله ای نمایند و توسط زن تایید نشود وضعیت معامله چگونه می شود؟
معامله فضولی بوده و نسبت به اموال منقول و غیرمنقول زوج نیاز به تایید زوجه دارد. با رد معامله از سوی زوجه، به نسبت سهم‌الارث وی معامله باطل است.
با درود و سپاس و تقدیر از نشر مطالب حقوقی وزین و عالمانه شما و آرزوی موفقیت روزافزونتان،امیدوارم به این سؤال بنده پاسخ دهید..« آیا زوجه ای که یک هشتم از قیمت مال غیرمنقول را ارث می برد ،می تواند به دلیل تأخیر ورثه در پرداخت قیمت،یک هشتم از عین مال غیرمنقول وغیر قابل افراز (مغازه) را مستقیماً و رأساً و بدون اطلاع و اجازه سایر ورثه و نیز بدون حکم دادگاه بفروشد؟ وچنانچه بفروشد حکم این معامله چیست؟» . عمر و عزتتان مستدام
باسلام و وقت بخیر، ضمن تشکر از شما طبق مقررات قانون مدنی زوجه فقط حق استیفا از عین اموال منقول و قیمت اموال غیر منقول شامل عرصه، ابنیه و اشجار را دارد. در خصوص فروش مال غیرمنقول رأسا توسط زوجه در قانون صحبتی نشده است. اموال غیرمنقول وثیقه طلب زوجه محسوب شده و وی می تواند صرفاً از طریق مراجعه به دادگاه یا اجرای ثبت اقدام به استیفا حق خود نماید لذا چنین معامله ای صحیح نبوده و نوعی معامله غیر نافذ محسوب می شود.
درود ذوجه ای که نام او در تقسیم نامه ها قید شده اما با تاکید در تمام پلاکهای اصلی در ارثداره ثبت به امضا یکی از همسران حین الفوت متوفی نرسیده باشد لولا آیا قانونیست و اگر جواب منفی است آیا بعد از گذشت دهها سال ذوحه یا وراث ایشان می توانند تقاضای ابطال تقسیم نامه را بدهند و اینکه وراث اگر هنوز متصرف قسمتی از اموال موروثی خود می باشند آیا قبل از تقاضای ماترک از سوی ذوجه یا وراث اقدامی برای دریافت بیا جلوگیری از هر گونه انتقال تا تعیین تکلیف داد یا خیر
حق مشاوره محفوظ اگر جوابها مثبت و ماده های قانونی صریحی رهنمود نمائید تلفن بنده ۰۹۱۲۴۶۲۹۹۳۸
با سلام و وقت بخیر، تقسیم نامه می بایست به امضای تمام افراد ذینفع برسد که یکی زوجه دائمی متوفی است. اگر در تقسیم عملی حقوق زوجه رعایت شده باشد و سهم وی محفوظ باشد امکان ابطال تقسیم نامه و اعتراض بعدی وی وجود ندارد. در غیر این صورت می تواند به ادعای عدم رعایت حقوق خود اقدام نماید. پاسخ ادامه سوال منوط به نحوه تصرف ورثه و قوی بودن ادله ابرازی زوجه است.