- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
سهم‌الارث دختر یا دخترهای متوفی در طبقه اول گاهی به فرض و زمانی به قرابت است. فرض‌بر یعنی وارث، طبق سهام معین در قانون ارث می‌برد. قرابت‌بر به وارثی می‌گویند که سهام وی در قانون معین نشده است. مقررات ارث در قانون مدنی امری است لذا برخلاف آن نمی‌توان توافق نمود. در زمان تقسیم ارث، ابتدا بررسی می‌شود ورثه کدام یک فرض‌بر و کدام یک قرابت‌بر هستند. سپس سهام آنها طبق قانون پرداخت گردد.
اگر فرزند پسر وجود نداشته باشد، سهم یک دختر نصف ترکه و چند دختر دو سوم ترکه است. اگر متوفی فرزند پسر داشته باشد، در این صورت یک دختر یا چند دختر به قرابت ارث می‌برند. در اینجا باقیمانده ماترک پس از ادای فریضه صاحبان فرض، به قرابت به دختر یا دخترها می‌رسد.
در ادامه وکیل ارث تهران به طور کاربردی به نحوه تقسیم ارث دختر در طبقه اول و مقرراتی از ارث خواهر و برادر ناتنی متوفی در طبقه دوم و مسائل مرتبط می‌پردازد. بعلاوه برای وکالت، مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
قواعد ارث دختر یا دخترهای متوفی
پس از فوت متوفی و صدور گواهی انحصار وراثت، سهم دختر یا دخترهای متوفی طبق آنچه در گواهی مزبور قید شده است تعیین می‌شود.
اگر وارث، فقط یک دختر باشد، تمام ترکه به وی می رسد که نصف آن به فرض و نصف دیگر به رد خواهد بود. اگر وراث دو یا چند دختر باشند، تمام ترکه به آنها رسیده و به تساوی میانشان تقسیم می شود. در این صورت دو سوم به فرض و مابقی به آنها رد می شود.
اگر فرزند متوفی منحصر به یک دختر و پدر و مادر باشند، دختر نصف ترکه را به فرض می برد و هر یک از پدر و مادر یک ششم را می برند. باقیمانده بین ورثه به نسبت سهامشان رد می شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که چیزی از باقیمانده نمی برد.
ماده ۹۰۸ قانون مدنی در این مورد می‌گوید: “هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر، فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن خواهد بود و مابقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آنها تقسیم شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت مادر از مابقی چیزی نمی‌برد.”
اگر وراث یک دختر با پدر و مادر متوفی باشند، هر یک از پدر یا مادر یک ششم و دختر نصف ترکه را می برد. باقیمانده میانشان به نسبت سهمشان رد می شود. در مواردی وراث، چند دختر با پدر و مادر متوفی هستند.
ماده ۹۰۹ قانون مدنی در این مورد مقرر می دارد: “هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با چند دختر، فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آنها تقسیم می‌شود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آنها تقسیم می‌شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمی‌برد.”
اگر وراث چند دختر با پدر یا مادر متوفی باشند، هر یک از پدر یا مادر یک ششم ترکه را به فرض می برد. چند دختر دو سوم را به فرض می برند که میانشان به تساوی تقسیم می شود و باقیمانده به ورثه رد می شود. چنانچه پدر و مادر و فرزند دختر و پسر باشند، هر یک از پدر و مادر یک ششم را به فرض می برند. باقیمانده به قرابت میان پسر و دختر به صورت دو به یک تقسیم می گردد.
چنانچه دختر بعد از پدر یا مادر فوت کند فرزند یا نوه وی به قائم مقامی مادر به میزان سهم وی از پدر بزرگ یا مادربزرگ ارث می برد. اگر دختر قبل از پدر یا مادر فوت کرده باشد از میراث پدربزرگ یا مادربزرگ چیزی به نوه نمی رسد. چون به کسانی ارث تعلق می گیرد که در زمان فوت متوفی زنده باشند.
سهم زوجین در کنار دختر
زوج و زوجه به فرض سهم خود را از ترکه می‌برند یعنی سهام آنها طبق قانون معین است شامل یک‌دوم، یک‌چهارم و یک‌هشتم از اصل ترکه است. اگر وارث زوج باشد و متوفی فرزند نداشته باشد نصف ترکه و اگر فرزند داشته باشد یک چهارم ترکه را می برد.
سهم‌الارث زوجه و شرایط تقسیم آن بدین‌گونه است که در صورت نبودن فرزند برای متوفی یک چهارم می‌برد. در صورت بودن فرزند از هر همسری، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول مانند زمین و ساختمان را می برد.
کم آمدن ترکه و وارد شدن آن بر سهم دختر
اگر بعد از تقسیم، ترکه کم بیاید نقص بر سهام دختر یا دخترهای متوفی وارد شده و از سهام آنها کسر می‌شود. اگر ماترک بعد از تقسیم طبق قانون اضافه بیاید، در این صورت چنانچه بین ورثه صاحب قرابتی نباشد (فرزند پسر فقط به قرابت ارث می‌برد)، مقدار زیادی بین وراث صاحب فرض به نسبت سهمشان تقسیم می‌گردد. اما زوج و زوجه تحت هیچ شرایطی و مادری که حاجب دارد از زیاده چیزی نمی برند. برای مطالعه مقاله حاجب مادر و شرایط آن کلیک کنید.
ارث خواهر و برادر ناتنی
خواهر و برادر متوفی در طبقه دوم از طبقات سه‌گانه ارث قرار می‌گیرند. وراث طبقه دوم عبارتند از اجداد، خواهر و برادر متوفی و اولاد آنها. اجداد در دسته اول و برادر و خواهر و اولاد آنها در دسته دوم این طبقه قرار می گیرند.
وقتی تقسیم ترکه میان خویشاوندان طبقه دوم صورت می‌گیرد که از طبقه اول (پدر، مادر، فرزند، نوادگان) وارثی ولو یکنفر دختر وجود نداشته باشد. در دسته دوم از طبقه دوم، برادر و خواهر متوفی در درجه اول قرار می گیرند و فرزندان آنها در درجه دوم و فرزند فرزند در درجه سوم و همینطور هر چقدر پایین تر روند.
خواهر و برادر متوفی ممکن است تنی باشند که به آنها کَلاله ابوینی یا اِخوه ابوینی گفته می شود یا ناتنی و از پدر یکی باشند که کلاله ابی یا اخوه ابی هستند و یا ناتنی و از مادر یکی باشند که کلاله امی یا اخوه امی گفته می شوند. خواهر و برادر ناتنی متوفی، وراث طبقه دوم می باشند و در کنار سایر ورثه طبقه دوم ارث می برند.
اگر متوفی برادر و خواهر تنی و ناتنی پدری یا مادری باشند، برادر و خواهر تنی و ناتنی مادری سهم می برند اما ناتنی پدری از ارث محروم می‌شود. برادر و خواهر ابوینی و ابی هیچ یک نمی توانند برادر و خواهر مادری را از ارث محروم کنند.
برادرهای تنی و ناتنی پدری همیشه به قرابت و خواهرهای تنی یا ناتنی پدری گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برند.
قواعد ارث برادر و خواهر ناتنی پدری و مادری
در مواردی دختر متوفی یا خواهر و برادر ناتنی ارث می‌برند که موانع ارث شامل حالشان نباشد. موانع ارث در قوانین شامل قتل عمدی مورث، ولدالزنا بودن وارث یا کافر بودن وارث می‌باشد.
اگر برادر و خواهر مادری یک نفر باشد یک ششم از ترکه را به فرض می برد. چنانچه دو نفر یا بیشتر باشند یک سوم را به فرض می برند که میانشان به طور مساوی تقسیم می شود. اگر وراث متوفی، اجداد و برادر و خواهر مادری با هم باشند هر یک سهم خود را از ترکه می برد.
ماده ۹۲۴ قانون مدنی: “هر گاه میت اجداد و کلاله با هم داشته باشد دو ثلث ترکه به وراثی می‌رسد که از طرف پدر قرابت دارند و در تقسیم آن حصه ذکور دو برابر اناث خواهد بود و یک ثلث به وراثی می‌رسد که از طرف مادر قرابت دارند و بین خود بالسویه تقسیم می‌نمایند لیکن اگر خویش مادری فقط یک برادر یا یک خواهر امی باشد فقط سدس ترکه به او تعلق خواهد گرفت.”
اگر وراث متوفی چند برادر یا چند خواهر ناتنی مادری باشند، تمام ترکه بینشان به تساوی تقسیم می شود. اگر وراث چند برادر و خواهر مادری باشند، تمام ترکه به فرض و بقیه به رد و به طور مساوی میانشان تقسیم می شود.
اگر وراث متوفی چند برادر ناتنی پدری (ابی) باشند برادرها تمام ترکه را به قرابت و به صورت مساوی می برند. اگر فقط چند خواهر ناتنی پدری باشند تمام ترکه را به صورت دو سوم به فرض و بقیه را به رد می برند. اگر وراث چند برادر و خواهر ناتنی پدری باشند، تمام ترکه به قرابت و به صورت دو سهم ذکور و یک سهم اناث میانشان تقسیم می شود.
اگر برادر و خواهر تنی با ناتنی پدری با هم باشند، برادر و خواهر پدری ارث نمی برند. زمانی برادر و خواهر پدری ارث می برند که تنی وجود نداشته باشد. هیچ کدام نمی توانند برادر و خواهر ناتنی مادری را از ارث محروم کنند.
اگر وراث یک یا چند برادر و خواهر تنی با یک یا چند برادر و خواهر ناتنی مادری باشند، به خویش مادری یک سوم از اصل ترکه به فرض و به طور مساوی بینشان تقسیم می شود. دو سوم بقیه به قرابت به برادر و خواهر تنی و به صورت دو به یک می رسد.
اگر یک خواهر تنی با چند برادر و خواهر مادری باشند یک سوم به تساوی به خویشاوند مادری می رسد. بقیه به یک خواهر تنی می رسد و از باقیمانده چیزی به برادر و خواهر مادری رد نمی شود. چنانچه چند خواهر تنی با چند برادر و خواهر مادری باشند یک سوم به طور مساوی به مادری می رسد. بقیه به خواهرهای ناتنی رد می شود و از باقیمانده چیزی به مادری رد نمی شود.
جمعبندی
دختر یا دخترهای متوفی از وراثی هستند که گاه به فرض و زمانی به قرابت ارث می‌برند. در زمان تقسیم ارث، باید به این موارد توجه نمود و در تنظیم تقسبم‌نامه به سهام قانونی و سایر مقررات وراث طبقه اول توجه نمود.
از سویی سوالی که در مورد ارث خواهر و برادر ناتنی پیش می آید نحوه ارث بری آنها است. طبق موارد پیش‌گفته با توجه به اینکه خواهر و برادر ناتنی، پدری یا مادری هستند قواعد ارث اجرا می‌شود. شما می توانید برای دریافت مشاوره تخصصی در امور ارث و تنظیم تقسیم‌نامه و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا با بودن اجداد متوفی، برادر و خواهر ناتنی ارث می برند؟
در هر حال خویشا مادری سهم خود که یک ششم یا یک سوم است را از اصل ترکه می‌برند.
۲- در صورت نقص در ترکه، آیا چیزی از سهم زوجین برداشته می شود؟
خیر، فقط از سهام برادر و خواهر تنی یا ناتنی پدری برداشته می شود.
۳- سهم زوج یا زوجه در طبقه دوم چه میزان است؟
سهم زوج نصف و سهم زوجه یک چهارم ترکه است.
۴- آیا یک یا چند دختر متوفی از زیاد آمدن ماترک پس از خروج سهم صاحبان سهام ارث می برند؟
اگر پسر و صاحب قرابتی بین ورثه نباشد، مقدار زیاده بین صاحبان فرض (مانند دختر) به غیر از زوج و زوجه و مادر حاجب دار به نسبت سهمشان تقسیم می شود.
۵- آیا می توان مقدار نقص ترکه را از سهم همه وراث برداشت نمود؟
در صورت توافق همه وراث امکانپذیر است. در صورت عدم توافق، نقص ترکه بر سهم الارث دختر یا دختران متوفی وارد می‌شود.
