- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه دفاعیه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
قلع و قمع بنا به معنای تخریب و از بین بردن ابنیه و درختان در ملک دیگری که بدون اجازه مالک ساخته شده طبق حکم دادگاه می‌باشد. گاهی اوقات شخصی ملک دیگری را به طور غیرقانونی و عدوانی تحت تصرف و استیلاء خود می‌گیرد. گاهی علاوه بر استفاده از ملک دیگری، متصرف اقدام به ساخت‌و‌ساز بنا یا کاشت درخت یا زراعت می‌نماید.
در مواردی بین مالک زمین و متصرف، قرارداد یا رضایتی وجود ندارد در نتیجه هیج مالکیتی نسبت به بنای ساخته شده و مستحدثات برای متصرف ایجاد نمی‌شود. در این صورت با مطالبه ذیحق، دادگاه حکم به قلع و قمع بنا و مستحدثات و درختان می‌دهد.
در ادامه وکیل ملکی تهران مراحل و شرایط قلع و قمع ابنیه را بیان می‌کند. برای وکالت، دریافت مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما تماس بگیرید.
قلع و قمع بنا چیست؟
در مواردی، متصرف غیرقانونی ملک علاوه بر تصرف عدوانی اقدام به ساخت بنا یا کاشت درخت در ملک می‌کند. در اینجا علاوه بر دعوای خلع ید یا تصرف عدوانی، درخواست قلع و قمع بنا و مستحدثات نیز می‌شود. چراکه با بیرون کردن متصرف غیرقانونی از ملک، وضعیت بنا و درخت روشن نیست.
از سویی، محکوم‌علیه بعد از خلع ید، حق ورود به ملک و تصرف در آن را نخواهد داشت. بنابراین لازم است جهت تعیین تکلیف ابنیه و مستحدثات در این خصوص حکم مقتضی صادر شود. ممکن است، ملک با رضایت مالک تحت تصرف متصرف قرار گیرد. ولی متصرف حق احداث بنا یا کاشت درخت یا زراعت نداشته باشد. در این صورت مالک که راضی به احداث بنا نبوده، دعوای قلع و قمع به طرفیت متصرف یا مستاجر اقامه می نماید. در این صورت هزینه ها برعهده خوانده می باشد.
طبق ماده ۵۰۳ قانون مدنی در مبحث اجاره، مستاجری که حق احداث بنا در زمان مدت اجاره را نداشته باشد لکن اقدام به ساخت اعیانی یا کاشت درخت نماید، مالک و مستاجر هر زمان می‌توانند بنای ساخته‌شده را قلع و قمع نماید.
مراحل رسیدگی به دعوای قلع و قمع
▪︎ دادگاه صالح به رسیدگی به دعوی قلع و قمع بنا، بر اساس تقویم خواهان در دادخواست، دادگاه عمومی یا دادگاه صلح محل ملک است. اگر تقویم دعوی تا یک میلیارد ریال باشد دادگاه صلح و اگر بیش از یک میلیارد ریال باشد دادگاه حقوقی محل ملک به دعوی رسیدگی می‌کند.
▪︎ دعوی قلع و قمع بنا همزمان با دعوی خلع ید ملک یا بعد از آن اقامه می‌شود. چرا که بدون حکم قطعی خلع ید متصرف غیرقانونی، امکان قلع و قمع بنا نخواهد بود.
▪︎ دعوی مالی است و هزینه دادرسی معادل ۳/۵ درصد تقویم خواسته پرداخت می‌شود.
▪︎ حکم بر قلع و قمع بنا و مستحدثات، حکمی تاسیسی است. پس از صدور حکم قطعی و درخواست اجرائیه از سوی محکوم‌له و صدور اجرائیه توسط دادگاه نخستین، حکم اجرا می‌شود.
قلع و قمع بنا در ملک مشاعی
ملکی که بیش از یک مالک رسمی داشته باشد ملک مشاع نام دارد. در مواردی زمین مورد تصرف دارای بیش از یک مالک رسمی است مانند ملک ورثه‌ای. در این صورت قلع و قمع بنا به نفع یکی از مالکین در زمین مشاعی اجرا نمی‌شود.
نمونه رای دادگاه: دعوی قلع و قمع مستحدثات در عرصه مشاعی مسموع نیست؛ زیرا تجزیه مستحدثات نسبت به حصه مشاع از عرصه بدون اضرار به طرف دیگر در بخشی که بناء در خارج از حق مشاع مدعی قلع احداث شده، ممکن نبوده و اجرای قلع مستلزم اضرار به غیر است که مدعی قلع نیز در آن فاقد نفع می باشد.
(دادنامه 9309982218100733 – 1394/12/10 شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر تهران)
جمع‌بندی
دعوی قلع و قمع بنا از توابع دعوی خلع ید است. در بسیاری مواقع، متصرف عدوانی علاوه بر استفاده از منافع ملک، اقدام به احداث ابنیه، کاشت درخت یا زراعت می‌کند. در خصوص هر یک از موارد مذکور، مالک رسمی زمین می‌تواند علاوه بر دعوی خلع ید، قلع و قمع بنا و مستحدثات را اقامه نماید. جهت اعطای وکالت به وکیل متخصص ملکی با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس حاصل نمایید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا در دعوی تصرف عدوانی قلع و قمع بنا هست؟
خواهان می‌تواند علاوه بر رفع تصرف عدوانی، درخواست قلع و قمع بنا و اجرت‌المثل ایام تصرف را نماید.
۲- اگر بنایی در زمین مشاع ساخته شود آیا قابل قلع است؟
چون در زمین مشاع حقوق افراد دیگر هم دخیل است امکان قلع و قمع بنا نیست.
۳- آیا مامورین جهاد کشاورزی راساً حق تخریب ابنیه در ملک زراعی را دارند؟
طبق قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، مامورین جهاد کشاورزی می‌توانند در صورت تغییر کاربری غیرمجاز از سوی متصرف، راساً اقدام به قلع و قمع بنا و مستحدثات نمایند.
