- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
جبران ضرر و زیان ناشی از جرم به لحاظ زیان وارده به بزه‌دیده و شاکی امری ضروری است. هر جرمی واقع می‌شود از دو جنبه عمومی و خصوصی قابل تعقیب و پیگیری است. جنبه عمومی به لحاظ منافع عمومی و جنبه خصوصی به لحاظ ضرر و زیان ناشی از جرم می‌باشد. از این رو بزه‌دیده این حق را دارد از طریق تنظیم دادخواست، خسارات وارده را از محکوم‌علیه حکم کیفری مطالبه و دریافت نماید.
ضرر و زیان ناشی از جرم چیست؟
طبق ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری شاکی می‌تواند ضرر و زیان ناشی از جرم اعم از زیان مادی، معنوی یا منافع ممکن الحصول را به موجب دادخواست از مرتکب مطالبه کند. هرگاه جرمی واقع شود دارای تبعاتی بوده و ضرر و زیان مادی و معنوی به بزه‌دیده وارد می‌آورد. در برخی جرایم شامل جرم کلاهبرداری، جرم فروش مال غیر و سرقت رد مال در قانون پیش‌بینی شده است. به عبارتی محکمه کیفری ملزم است ضمن حکم و بدون نیاز به دادخواست مستقل، تکلیف رد مال برده شده را مشخص کند.
در این موارد تقدیم دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم معنا ندارد. لکن شاکی می‌تواند در صورت تاخیر در رد مال، پس از صدور حکم قطعی محکومیت، خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند. برای مثال، شاکی می تواند در جرم کلاهبرداری اگر محکوم مال برده شده را مسترد ننمود، دادخواست خسارت تاخیر تادیه کلاهبرداری را تقدیم نماید.
لکن جرایمی از قبیل چک بلامحل وخیانت در امانت چون رد مال ندارند، شاکی می‌بایست جهت جبران خسارت، دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم بدهد. دادخواست ضرر و زیان در جرایمی که رد مال ندارند، پس از صدور کیفرخواست به همان دادگاه کیفری ارائه می‌شود یا دادخواست مستقل در دادگاه حقوقی ثبت می‌شود. در این صورت تشریفات دعاوی حقوقی طبق قانون آیین دادرسی مدنی در این موارد نیز باید رعایت شود.
در رسیدگی به دعوی ضرر و زیان ناشی از جرم چون نوعی دادخواست مطالبه خسارت غیر قراردادی است، لذا مرتبط با قانون مسئولیت مدنی است. از این رو خواهان باید ضرر وارده و فعل زیان‌بار و رابطه علیت بین ضرر و فعل خوانده را ثابت نماید. در اینجا با توجه به حکم قطعی کیفری به نفع خواهان، دعوی ضرر و زیان ناشی از جرم به نفع وی خواهد بود.
شرایط دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم
▪︎ دادگاه کیفری رسیدگی‌کننده به جرم و محکمه حقوقی محل اقامت خوانده هر دو صلاحیت رسیدگی به دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را دارند. خواهان می‌تواند دادخواست را به دادگاه کیفری بدهد یا مستقلاً در دادگاه حقوقی طرح دعوی نماید. رسیدگی به جرایم درجه ۷ و ۸ در دادگاه صلح محل وقوع جرم صورت می‌گیرد. در خصوص ضرر و زیان ناشی از جرم، با توجه به تقویم دعوی تا یک میلیارد ریال، دادگاه صلح به دعوی رسیدگی می‌نماید.
▪︎ دعوا ضرر و زیان ناشی از جرم مالی است و هزینه دادرسی ۳/۵ درصد مبلغ خواسته یا بر مبنای تقویم خواسته پرداخت می‌شود.
▪︎ طرفین دادخواست، شاکی و محکوم‌علیه یا محکوم علیهم پرونده کیفری هستند.
▪︎ شاکی می‌تواند در دادسرا درخواست صدور قرار تامین خواسته کیفری نماید. در این صورت اگر دلایل قابل قبول در پرونده وجود داشته باشد بازپرس قرار صادر و با معرفی شاکی، اموال متعلق به متهم بازداشت می‌شود. لازم به ذکر است، تنظیم دادخواست صحیح مستلزم بررسی اسناد و مدارک در خصوص دعوی مورد نظر می‌باشد.
نمونه دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم
خواهان:…
خوانده:…
وکیل خواهان: زهرا شریفی وکیل پایه یک دادگستری
خواسته: مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم تخریب به مبلغ … ریال و خسارات دادرسی
ادله و منضمات: وکالتنامه الکترونیکی وکیل، محتویات پرونده کیفری به کلاسه … و دادنامه قطعی به شماره… فاکتورهای تعمیر ملک، عنداللزوم ارجاع به کارشناس.
ریاست محترم دادگاه حقوقی
با سلام و احترام، ملک موکل همجوار ملک در حال ساخت خوانده می‌باشد. مدتی پیش در اثر گودبرداری غیراصولی خوانده (محکوم علیه پرونده کیفری) خساراتی به ملک خواهان وارد گردید که منجر به تشکیل پرونده کیفری گردید. با توجه به ادله موجود و نظریه‌های کارشناسی یکنفره، سه‌نفره و پنج‌نفره در پرونده کیفری و معاینه و تحقیقات محلی منجر به صدور رای قطعی کیفری شد. از آنجا که اقدام خوانده سبب ورود ضرر و زیان به موکل گردید درخواست رسیدگی و محکومیت خوانده به پرداخت ضرر و زیان ناشی از جرم طبق ستون خواسته و ادله ابرازی مورد استدعاست.
خلاصه مطلب
شخصی که متحمل جرم کیفری شده است بالتبع خواهان جبران ضررهای وارده به خود نیز می‌باشد در نتیحه دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم حسب مورد به دادگاه کیفری یا محکمه حقوقی تقدیم می‌شود. جهت دریافت مشاوره و تنظیم دادخواست با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات رایج
۱- آیا در مورد ضرر و زیان جرم سرقت می‌توان خسارت تاخیر تادیه مطالبه نمود؟
اگر محکوم‌علیه حکم کیفری در رد وجه سرقت‌شده تاخیر نماید، شاکی می‌تواند دادخواست مطالبه خسارت تاخیر تادیه را بدهد.
۲- خسارت تاخیر تادیه رد مال از چه زمانی محاسبه می‌شود؟
با توجه به قاعده لاضرر و اصل جبران کامل خسارات، از زمان وقوع جرم خسارت تاخیر تادیه محاسبه می‌شود. در این مورد اختلاف نظر است و برخی محاکم از زمان دادخواست آن را محاسبه می‌کنند.
۳- جبران ضرر و زیان جرم چک بلامحل چگونه است؟
شاکی دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم چک بلامحل را به دادگاه کیفری یا دادگاه حقوقی تقدیم می‌نماید. جرم چک بلامحل رد مال ندارد.
