صلاحیت دادگاه صلح – نکات مهم – فهرست دعاوی

 

صلاحیت دادگاه صلح و دعاوی که قابل طرح در آن هستند. در قانون شورای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲/۶/۲۲ مجلس شورای اسلامی تقنین شده است. آیین نامه اجرایی قانون در مورخ ۱۴۰۳/۳/۱۶ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید.

با تاسیس دادگاه صلح، شوراهای حل اختلاف که با هدف صلح و سازش و اصلاح ذات البین تشکیل شده اند. به ماموریت اصلی خود می پردازند. از این رو صرفاً در راستای برقراری سازش بین طرفین اقدام می کنند.

در این مقاله، صلاحیت دادگاه صلح و فهرست دعاوی، قابل اعتراض بودن آنها، هزینه دادرسی و نکات مهم را بیان می کنیم.

 

دعاوی که در دادگاه صلح رسیدگی می شوند

ماده ۱۲ قانون شورای حل اختلاف: “صلاحیت های دادگاه صلح به شرح زیر است:

۱- دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال

تبصره- رئیس قوه قضائیه می‌تواند نصاب مذکور در این بند را هر سه سال یک بار با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود، تعدیل کند.

۲- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق

۳- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند (۱) این ماده درصورتی‌که مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱/۱۲/۱ نباشد.

۴- دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره‌بها به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت

۵- اعسار از پرداخت محکوم‌به درصورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.

۶- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن

۷- تأمین دلیل

۸- تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۱۳۷۹/۱/۲۱

۹- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی

۱۰- جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت

۱۱- دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام”

موارد اعتراض به رای دادگاه صلح

تبصره ۵ ماده ۱۲ قانون: “آرای دادگاه صلح، قطعی است مگر در موارد زیر که قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است:

الف- دعاوی موضوع بند (۱) این ماده درصورتی‌که خواسته بیشتر از نصف نصاب مذکور در آن بند باشد.

ب- موارد موضوع بند (۹) این ماده نسبت به دیه یا ارش، درصورتی‌که میزان یا جمع آن‌ها بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد.

پ- موارد مذکور در بندهای (۲)، (۳) و (۴) این ماده.

ت- موارد موضوع بند (۵) این ماده مشروط به اینکه اصل دعوا قابل اعتراض باشد.

ث- جنبه عمومی جرائم غیر عمدی موضوع بند (۹) درصورتی‌که مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد.

ج- جرائم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آن‌ها حبس درجه هفت باشد.”

 

▪︎ آرای دادگاه صلح به شرح ذیل قطعی و غیر قابل تجدیدنظر است:

۱- دعاوی تا نصاب ۵۰ میلیون تومان.

۲- محکومیت دیه یا ارش تا یک دهم دیه کامله.

۳- اعسار در مواردی که خواسته دعوی تا ۵۰ میلیون تومان است.

۴- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن، تأمین دلیل و تقاضای سازش.

۵- جنبه عمومی جرائم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی در صورتی که مجازات قانونی آنها درجه ۷ و ۸ باشد.

۶- محکومیت به جزای نقدی، شلاق و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه ۷ و مجازات های درجه ۸ در جرائم عمدی تعزیری.

درجه بندی مجازات های جرایم تعزیری در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی بیان شده است.

نحوه حل اختلاف میان دادگاه صلح و سایر مراجع

طبق تبصره ۴ ماده ۱۲ قانون: “در صورت حدوث اختلاف بین دادگاه‌های صلح و همچنین سایر مراجع قضائی و غیر قضائی به ترتیب زیر اقدام می‌شود:

الف- در مورد دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضائی شهرستان‌های یک استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح با دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی یک استان، حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است.

ب- در مورد دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضائی دو استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی دو استان، حل اختلاف با شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که مرجع قضائی آن استان آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر نموده است.

پ- در مواردی که دادگاه صلح به صلاحیت مراجع غیر قضائی، از خود نفی صلاحیت کند، پرونده برای تعیین صلاحیت به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود، تشخیص آن مرجع لازم‌الاتباع است.”

صلاحیت شورای حل اختلاف

در هر دادگاه صلح، شورای حل اختلاف با صلاحیت رسیدگی به امور صلح و سازش و اصلاح ذات البین تشکیل می شود.

طبق ماده ۱۳ قانون،”شوراها در موارد زیر حسب مورد با درخواست خواهان یا مدعی خصوصی یا شاکی برای صلح و سازش اقدام می‌نمایند:

۱- کلیه امور مدنی و حقوقی

۲- جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت

۳- کلیه جرائم قابل گذشت”

طبق ماده ۱۵ قانون، در کلیه جرائم قابل گذشت به استثنای مواردی که متهم متواری و مجهول المکان است. همینطور دعاوی خانوادگی و دعاوی مدنی که مستقیماً در مراجع قضایی مطرح می شوند. حسب مورد مقام رسیدگی کننده، اجراکننده یا مقام ارجاع موضوع را جهت صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارجاع می دهد.‌

اگر طرفین حاضر و اختلاف منتهی به سازش شود، صورتجلسه سازش تنظیم‌ می شود. در غیر ابن صورت با قید عدم سازش پرونده اعاده می شود.‌

اگر در تنظیم یا نوشتن گزارش اصلاحی و دیگر تصمیمات شورا سهو قلم رخ بدهد. تصحیح گزارش یا تصمیم مذکور رأساً یا با درخواست ذی‌نفع، توسط دادگاه صلح انجام می‌شود.

اعتراض به گزارش اصلاحی یا تصمیم شورا

طبق ماده ۲۵ قانون، سازش و گزارش اصلاحی و تصمیم شورای حل اختلاف قابل تجدیدنظرخواهی و اعتراض ثالث می باشد. مرجع رسیدگی به اعتراض دادگاه صلح است. اعتراض به گزارش اصلاحی یا تصمیم شورا مانع اجرای آن نیست. تصمیم دادگاه صلح قطعی است.

ثالث کسی است که خود یا نماینده اش در هیچ یک از مراحل دادرسی شرکت نداشته باشند. بعلاوه تصمیم شورا به ضرر وی صادر شده باشد.

نکات مهم

▪︎ هزینه دادرسی در دادگاه صلح همانند محاکم دادگستری ۳/۵ درصد خواسته است. لکن در شورا در دعاوی غیرمالی معادل هزینه محاکم است‌. در دعاوی مالی نصف هزینه دادرسی محاکم دادگستری می باشد.

▪︎ میزان خواسته دعاوی در صلاحیت دادگاه صلح می بایست مقوم به ۵۱ میلیون تومان شود (غیر از وجه نقد) تا قابل تجدیدنظرخواهی باشند.‌ چراکه دعاوی مقوم تا ۵۰ میلیون تومان قطعی و غیرقابل اعتراض هستند.

اگر میزان خواسته تا ۵۰ میلیون تومان تقویم شده باشد. خوانده می تواند در جلسه اول رسیدگی نسبت به آن اعتراض نماید.

▪︎ با لازم‌ الاجرا شدن قانون شورای حل اختلاف، جرائم عمدی تعزیری موجب مجازات درجه ۷ و ۸ (قابل گذشت و غیرقابل گذشت) در دادگاه کیفری رسیدگی نمی شوند.

▪︎ دعوی راجع به اموال غیرمنقول که فاقد سند رسمی است در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی می شود.

▪︎ دعوی الزام به پایان کار اگر با الزام به تنظیم‌ سند رسمی همراه باشد. در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی می شود.

▪︎ در دادگاه صلح جز طرفین دعوی و وکلای دادگستری کسی حق ورود ندارد. اما در شورای حل اختلاف که به صلح و سازش می پردازد.‌ وکیل مدنی امکان حضور در دعوی را دارد.

▪︎ دادگاه صلح می‌تواند در ساعات غیر اداری یا در روزهای تعطیل نیز به دعاوی رسیدگی نماید. استقرار آن در محل شورا بلامانع است.

▪︎ دادگاه صلح فقط در مورد دعاوی اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی صالح به رسیدگی است. در مورد دعاوی اشخاص دولتی و عمومی غیردولتی مانند شهرداری ها دادگاه صلح فاقد صلاحیت است.‌

فهرست دعاوی در صلاحیت دادگاه صلح

دعاوی در صلاحیت دادگاه صلح که در سامانه دفاتر خدمات قضایی بارگذاری شده اند. همچنین مالی و غیر مالی بودن دعاوی و کد هر یک در ادامه می آیند.

مطالبه خسارت ۲ مالی
الزام به تنظیم سند خودرو ۳ مالی
الزام به تنظیم سند رسمی ملک ۴ مالی
الزام به تنظیم سند رسمی امتیاز تلفن ۵ مالی
الزام به تنظیم سند رسمی کشتی ۶ مالی
سایر دعاوی مالی غیرمنقول ۸ مالی
ابطال سهم الشرکه ۹ مالی
ابطال صورت جلسه افزایش سرمایه ۱۱ مالی
استرداد مال (منقول) ۱۲ مالی
تعدیل اجاره بها ۱۴ غیرمالی
خلع ید ۱۵ مالی
مطالبه اجرت المثل اموال ۱۶ مالی
مطالبه اجور معوقه ۱۷ مالی
مطالبه سهم الارث ۱۸ مالی
استرداد سند (مالی) ۲۰ مالی
مطالبه سهم الشرکه ۲۲ مالی
الزام به ایفای تعهد (مالی) مبنی بر ۲۴ مالی
مطالبه ارز خارجی ۲۵ مالی
اعتراض به ثبت ۲۸ مالی
اعتراض به تحدید حدود ۲۹ مالی
اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ۳۰ غیرمالی
ابطال رأی داور (مالی) ۳۱ مالی
مطالبه دیه ۳۵ مالی
اصلاح شناسنامه ۳۶ غیرمالی
تخلیه ۴۱ غیرمالی
تامین خواسته ۴۲ غیرمالی
دستور موقت ۴۳ غیرمالی
تامین دلیل ۴۸ غیرمالی
رفع مزاحمت ۴۹ غیرمالی
رفع ممانعت از حق ۵۰ غیرمالی
تحریر ترکه ۵۲ غیرمالی
گواهی حصر وراثت ۶۵ غیرمالی
تنفیذ صلح نامه (اموال منقول) ۷۱ مالی
درخواست سازش ۷۳ غیرمالی
سایر دعاوی مالی منقول ۷۴ مالی
اعسار از پرداخت محکوم به ۸۳ غیرمالی
ابطال صورتجلسه مجمع عمومی(مالی) ۸۵ مالی
رفع تصرف عدوانی ۸۸ غیرمالی
تسلیط ید (وضع ید بر مال منقول) ۹۰ مالی
ابطال ثبت واقعه فوت ۹۱ غیرمالی
ابطال مبایعه نامه (مالی) ۹۲ مالی
مطالبه مابه التفاوت اجاره بها ۹۴ مالی
ابطال قبض آب ۹۹ مالی
نزع اشجار ۱۰۱ مالی
اثبات مالکیت (مالی) ۱۰۳ مالی
تغییر نام ۱۰۵ غیرمالی
تسلیم مبیع ( تحویل مورد معامله ) مالی غیرمنقول ۱۰۷ مالی
الزام به اخذ پایان کار ۱۱۴ غیرمالی
اخذ به شفعه ۱۲۲ مالی
اثبات حق انتفاع ۱۲۳ مالی
اثبات حق ارتفاق ۱۲۸ مالی
مطالبه نفقه ۱۲۹ مالی
مطالبه مهریه ۱۳۱ مالی
استرداد جهیزیه ۱۳۵ مالی
درخواست صدور حکم رشد ۱۳۷ غیرمالی
الزام به تنظیم سند رسمی موتورسیکلت ۱۴۳ مالی
الزام به تنظیم سند رسمی قایق ۱۴۵ مالی
الزام به تنظیم سند لنج ۱۴۶ مالی
مهر و موم ترکه ۱۴۷ غیرمالی
برداشتن مهر و موم ترکه ۱۵۰ غیرمالی
ابطال قرارداد (مالی) ۱۵۴ مالی
ابطال مبایعه نامه (مالی غیرمنقول) ۱۵۷ مالی
تنفیذ قرارداد مالی منقول ۱۵۸ مالی
تنفیذ قرارداد مالی غیرمنقول ۱۶۰ مالی
تسلیم مبیع (تحویل مورد معامله) مالی منقول ۱۶۲ مالی
اثبات مالکیت (مالی غیرمنقول) ۱۶۸ مالی
ابطال سند رسمی (موضوع سند ملک است) ۱۶۹ مالی
ابطال سند (موضوع سند مالی است) ۱۷۱ مالی
تسلیط ید (وضع ید بر مال غیر منقول / ملک) ۱۷۲ مالی
ابطال صورتجلسه هیات مدیره(مالی) ۱۷۸ مالی
الزام به تحویل ملک معوض ۱۸۰ مالی
ابطال قبض تلفن ۱۸۱ مالی
ابطال قبض برق ۱۸۲ مالی
ابطال قبض گاز ۱۸۳ مالی
ابطال اجرائیه (موضوع اجراییه مالی است) ۱۸۶ مالی
الزام به انتقال سهم یا سهام شرکت ۱۹۶ مالی
استرداد ثمن معامله ۱۹۷ مالی
تایید اقاله ۲۰۷ مالی
اعتراض به عملیات اجرایی(موضوع مواد ۱۴۶ و ۱۴۷ قانون اجرای احکام مدنی ) ۲۲۰ غیرمالی
مطالبه بهای ثمنیه اعیانی ترکه غیرمنقول ۲۳۱ مالی
مطالبه مهر المثل ۲۴۳مالی
مطالبه وجه بابت … ۲۴۹ مالی
ابطال گزارش اصلاحی ۲۵۳ غیرمالی
تایید رجوع از هبه ۲۵۴ مالی
مطالبه بهای نسق زارعانه ۲۶۱ مالی
تعدیل نفقه ۲۶۲ غیرمالی
مطالبه خسارات دادرسی ۲۷۰ مالی
اعسار از پرداخت مهریه ۲۷۱ غیرمالی
الزام به تنظیم سند رسمی صلح سرقفلی ۲۸۱ مالی
تعدیل تقسیط مهریه ۲۸۲ غیرمالی
اعلام بطلان معامله ۲۸۹ مالی
پرداخت حق الوکاله ۲۹۵ مالی
اصلاح گواهی حصر وراثت ۳۲۰ غیرمالی
اثبات وقفیت ۳۲۲ مالی
اثبات وقوع بیع ۳۲۵ مالی
اثبات شراکت ۳۲۶ مالی
مطالبه وجه سفته ۳۲۹ مالی
اعتراض ثالث اصلی ۳۳۱ مالی
مطالبه خسارت تاخیر تادیه ۳۴۱ مالی
مطالبه حق الوکاله به درخواست وکیل ۳۴۲ مالی
تعدیل تقسیط محکوم به ۳۴۷ غیرمالی
اثبات ابراء دین ۳۴۸ مالی
تایید فسخ قرارداد (مالی) ۳۵۲ مالی
ابطال وقف نامه ۳۵۵ مالی
الزام به فک رهن ۳۵۶ مالی
ابطال تقسیم نامه ۳۶۰ مالی
مطالبه مهر المتعه ۳۶۳ مالی
الزام به پرداخت بهای املاک واقع در طرحهای عمومی ۳۶۶ مالی
ابطال اوراق مشارکت ۳۷۸ مالی
صدورحکم بر تملک به نفع ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره) ۳۸۰ مالی
درخواست صدور اجرائیه نسبت به چک بلامحل ۳۸۲ غیرمالی
جبران خسارت ناشی از اشتباه یا تقصیر قضات ۳۸۳ مالی
مطالبه خسارت تاخیر تادیه همزمان با خواسته اصلی ۳۸۷ غیرمالی
مطالبه خسارت حق‌الوکاله درخواست صدور اجرائیه چک ۳۸۹ غیرمالی
مطالبه ارش ۳۹۱ مالی
مطالبه وجه چک ۱۲۰۱ مالی
ابطال چک ۱۲۰۲ مالی
استرداد لاشه چک ۱۲۰۳ مالی
رد ترکه ۱۲۱۳ غیرمالی
درخواست پرداخت دیه از بیت المال ۱۲۱۵ مالی
تسلیم و تحویل مورد اجاره (مالی غیرمنقول) ۲۵۹۴ مالی
تسلیم و تحویل مورد اجاره (مالی منقول) ۲۵۹۵ مالی
اعتراض ثالث به رای داوری (مالی) ۲۵۹۶ مالی

 

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید. همچنین برای تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.