جرم تحصیل مال از طریق نامشروع – مراحل شکایت و مجازات

 

جرم تحصیل مال از طریق نامشروع از جرایم علیه اموال و مالکیت محسوب می شود خواه در مورد مال منقول باشد یا غیرمنقول. جرمی خاص است که به موجب آن مرتکب از طریق نامشروع مال دیگری را تحصیل می نماید.

در نوشته حاضر وکیل کیفری به طور کاربردی شرایط جرم و نحوه تحقق آن، ویژگی های جرم، نحوه اثبات و سایر مسائل مهم‌ را بیان‌ می کند.

ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

مراحل شکایت

▪︎ شروع رسیدگی به جرم با ثبت شکواییه در یکی از دفاتر خدمات قضایی است.

▪︎ دادسرای محل تحصیل مال صلاحیت رسیدگی به جرم را دارد.

▪︎ شاکی می بایست ادله و مستندات مبنی بر وقوع جرم را ضمیمه شکواییه نماید.

▪︎ چنانچه مدارک کافی باشد بازپرس قرار تامین کیفری که معمولاً قرار وثیقه است، صادر می کند.

▪︎ پس از رسیدگی دادسرا اگر جرم توسط مشتکی عنه واقع شده و مدارک اثبات کافی باشند، قرار جلب به دادرسی از سوی بازپرس صادر  می شود.

▪︎ چنانچه مدارک کافی نباشد یا جرمی واقع نشده باشد، قرار منع تعقیب صادر می شود. قرار مذکور ظرف ده روز قابل اعتراض در دادگاه کیفری ۲ است رای دادگاه قطعی است.‌

بیشتر بدانید:

انواع قرارهای نهایی دادسرا

جرم تحصیل مال از طریق نامشروع چیست؟

این جرم همانطور که از نامش پیداست در صورتی واقع می شود که شخصی مال متعلق به دیگری را بدون جهت قانونی و بطور نامشروع اخذ و تحصیل نماید. در این صورت زیاندیده و متضرر از جرم می تواند اقدام به شکایت نماید.

در مواردی که جرمی واقع شود و برای آن در مقررات جزا تحت عنوان کلاهبرداری و جرایم در حکم آن و سایر موارد عنوان مجرمانه تعیین نشده باشد.

همچنین فعل ارتکابی از طریق نامشروع صورت گرفته و مال اخذ شده باشد این جرم محقق می شود.‌

ارکان متشکله جرم

ارکان تشکیل دهنده شامل رکن مادی، معنوی یا روانی و قانونی می باشد. در مجموعمی بایست عناصر سه گانه جرم مزبور محقق شده باشد تا مرتکب قابل مجازات باشد.

رکن مادی 

عنصر مادی به عملیات و رفتار مجرمانه مرتکب گفته می شود که منتهی به تحصیل مال از طریق نامشروع شده باشد.

– موضوع جرم شامل اموال منقول و غیرمنقول می شود.

– مال اخذ شده باید متعلق به زیاندیده و شاکی باشد و متعلق به دیگری نباشد.

– مال مورد جرم متعلق به مرتکب نباشد.

– عمل مرتکب نباید قابل انطباق با هیچیک از عناوین مجرمانه باشد.

بیشتر بدانید:

مراحل شکایت و تعقیب کیفری تا صدور حکم

رکن معنوی یا روانی

رکن معنوی جرم شامل سوءنیت عام و سوءنیت خاص می شود. به قصد و علم مرتکب به نامشروع بودن عملیات واقع شده سوءنیت عام و به قصد تحصیل مال دیگری سوءنیت خاص گفته می شود.‌

جرم مقید به نتیجه است‌. به بیان دیگر، وقتی جرم واقع می شود که مال زیاندیده تحصیل شود.

رکن قانونی

رکن قانونی جرم ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری است.

به موجب این ماده: هر کس به نحوی از انحاء امتیازاتی راکه به اشخاص خاص به جهت داشتن شرایط مخصوص تفویض میگردد نظیر جواز صادرات و واردات و آنچه عرفا موافقت اصولی گفته میشود در معرض خرید و فروش قرار دهد و یا از آن سوءاستفاده نماید و یا در توزیع کالاهائی که مقرر بوده طبق ضوابطی توزیع نماید مرتکب تقلب شود و یا به طور کلی مالی یا وجهی تحصیل کند که طریق تحصیل آن فاقد مشروعیت قانونی بوده است مجرم محسوب و علاوه بر رد اصل مال به مجازات سه ماه تا دو سال حبس و یا جریمه نقدی معادل دو برابر مال به دست آمده محکوم خواهد شد.
تبصره- در موارد مذکور در این ماده در صورت وجود جهات تخفیف و تعلیق دادگاه مکلف به رعایت مقررات تبصره ۱ ماده ۱ این قانون خواهد بود.

مجازات جرم

مجازات جرم شامل: ۱- حبس تعزیری از سه ماه تا دو سال ۲- جزای نقدی معادل دو برابر مال کسب شده ۳- رد اصل مال می باشد.

درجه مجازات تعزیری طبق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی درجه شش است.

نحوه اثبات جرم

هر جرمی برای اینکه به نتیجه برسد و منتخی به مجازات مرتکب شود می بایست به طریق صحیح اثبات گردد. جرم تحصیل مال از طریق نامشروع از این امر مستثنی نیست.

بیشتر بدانید:

ادله اثبات جرم – نکات مهم

تحقیقات مقدماتی و اولیه در دادسرا صورت می گیرد. بنابراین مهم است که شاکی در این مرحله ادله و مستندات مثبته مبنی بر تحقق جرم توسط متهم را ارائه نماید.

این دلایل می تواند رسید دریافت وجه به طور غیرقانونی، شهادت شهود، اقرار متهم اعم از صریح یا ضمنی، فیلم و صدای ضبط شده و سایر دلایل باشد. هر یک بنا به مورد و همراه با دفاعی صحیح به مرجع رسیدگی کننده ارائه می گردد.

ویژگی های جرم تحصیل مال از طریق نامشروع

▪︎ جرم علیه اموال و مالکیت است.

▪︎ جرمی آنی است. بنابراین در لحظه تحصیل مال جرم محقق می شود.

▪︎ جرم عمدی، عمومی و غیرقابل گذشت است.

▪︎ جرم مقید به نتیجه است‌. نتیجه در این جرم تحصیل مال است.

▪︎ با توجه به منسوخ شدن تبصره ماده به موجب ماده ۱۵ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (۱۳۹۹) جرم مزبور قابل تخفیف و تعلیق است که از اختیارات دادگاه می باشد.

بیشتر بدانید:

جهات تخفیف مجازات – نکات کاربردی

▪︎ شروع به جرم مجازات ندارد.

▪︎ در صورت ندامت و پشیمانی مرتکب و احراز ندامت توسط مرجع رسیدگی کننده، مجازات ساقط می شود.

▪︎ مجازات معاونت در جرم به میزان یک تا دو درجه پایین تر از مجازات اصلی یعنی درجه هفت یا هشت است.

مرور زمان جرم

جرم تحصیل مال از طریق نامشروع جرمی عمومی و غیرقابل گذشت است. از این رو با توجه به اینکه جرم درجه شش است، مرور زمان شکایت، تعقیب و صدور حکم، پنج سال از زمان تحصیل مال است.

در مواردی حکم قطعی صادر شده لکن هنوز اجرا نشده است. در این صورت مرور زمان اجرا پس از انقضای هفت سال از تاریخ صدور حکم قطعی می باشد.‌

بنابراین با حصول مرور زمان در هر یک از موارد فوق در جرم تحصیل مال از طریق نامشروع امکان شکایت یا اجرای حکم نخواهد بود.

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- آیا بازپرس می تواند قرار معافیت از تعقیب صادر کند؟

قرار معافیت از تعقیب در مورد جرایم درجه هفت و هشت با سایر شرایط امکانپذیر است‌. مجازات این جرم درجه شش است. لذا صدور قرار معافیت از تعقیب در این جرم ممنوع است‌.

۲- تعیین مجازات جایگزین حبس در جرم مذکور امکان دارد؟

در این جرم ممنوع است‌. همچنین دادگاه نمی تواند بدون علت قانونی به بیش از حداقل مجازات که سه ماه حبس است کیفر تعیین کند.

۳- آیا دادگاه اختیار تعیین مجازات تکمیلی را دارد؟

دادگاه می توان ضمن صدور حکم جرم تحصیل مال از طریق نامشروع یک یا دو مورد مجازات تکمیلی تعیین نماید.