- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
به منظور حفظ و جلوگیری از حیف و میل ماترک متوفی، اشخاص ذینفع حق درخواست مهر و موم ترکه را دارند. قرار برداشتن مهر و موم زمانی قابل تحقق است که علت آن رفع شده و ضرورتی بر ادامه آن وجود نداشته باشد. درخواست برداشتن مهر و موم ترکه از سوی اشخاص ذینفع و از طریق محکمه صلح صورت می‌گیرد. اشخاصی که حق مهر و موم ترکه را دارند می‌توانند برداشتن آن را تقاضا کنند.
در نوشته حاضر وکیل ارث تهران نحوه برداشتن مهر و موم ترکه را طبق قانون امور حسبی بیان می‌کند. بعلاوه برای وکالت، مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک می‌توانید از طریق شماره‌های درج شده در سایت تماس بگیرید.
چه کسانی می توانند رفع مهر و موم ترکه را بخواهند؟
اشخاصی که حق مهر و موم ترکه را دارند، می‌توانند برداشتن آن را از دادگاه مربوط درخواست کنند این افراد عبارتند از:
۱- هر یک از وراث یا نماینده قانونی آنها
۲- موصی‌له که وصیت نسبت به جزء مشاع از ترکه به نفع وی شده است.
۳- هر یک از طلبکاران متوفی که مستند طلب، سند رسمی یا حکم قطعی دادگاه باشد.
۴- وصی که عهده دار امور وصیت متوفی شده است.
دادخواست برداشتن مهر و موم ترکه از دادگاه صلح آخرین محل سکونت متوفی انجام می شود که توسط وی ماترک مهر و موم شده است. در صورتی که ترکه در حوزه قضائی دیگری باشد از طریق دادگاه محل مال صورت می‌پذیرد.
گاهی، محجور یا غایب مفقودالاثر در میان وراث قانونی متوفی به موجب گواهی انحصار وراثت وجود دارد. در اینصورت برداشتن مهر و موم توسط ولی قهری یا قیم محجور یا امین غایب انجام می‌شود.
بنابراین قبل از هر اقدامی باید برای محجور فاقد ولی قهری یا وصی یا قیم، از طریق دادسرای سرپرستی و امور محجورین، قیم منصوب شود. سپس اقدامات لازم جهت مهر و موم یا برداشتن مهر و موم ترکه گردد. در مورد غائب مفقودالاثر نیز ابتدا از طریق مرجع مذکور امین نصب شده سپس اقدامات قانونی انجام می‌شود.
به افراد غیررشید (کمتر از هجده سال تمام)، دیوانه و سفیه (کسی که قادر به اداره امور مالی خود نباشد) محجور گفته می‌شود. غائب مفقودالاثر کسی است که مدت‌های مدیدی از غیبت وی بگذرد بدون اینکه هیچ نشانی از وی باشد.
ممکن است وصیت مشاعی باشد مانند وصیت نسبت به سه دانگ یک واحد آپارتمان. ممکن است مفروزی باشد مانند وصیت به ششدانگ یک مغازه. اگر وصیت مشاعی باشد، موصی‌له ذینفع محسوب شده و حق درخواست یا برداشتن مهر موم ترکه را دارد. اگر مفروزی باشد، آن قسمت مورد وصیت از ماترک خارج می شود. در نتیجه وراث و طلبکاران حق برداشتن مهر و موم در آن مال را ندارند. برای مطالعه وصیت و وصایت به طور جامع کلیک کنید.
رسیدگی به درخواست برداشتن مهر و موم ترکه
برای برداشتن مهر و موم ترکه، مرجع قضایی تعیین وقت نموده و مراتب به متقاضی و اشخاص ذینفع در ترکه ابلاغ می‌گردد. عدم حضور این افراد، مانع رسیدگی و رفع مهر و موم نمی‌شود. در زمان برداشتن مهر و موم ترکه، صورت ریز اموال برداشته می‌شود. همچنین رفع مهر و موم می‌تواند بدون برداشتن صورت ریز اموال به عمل آید.
ممکن است، در زمان برداشتن مهر و موم ترکه، اموال و اسنادی که به نحوی متعلق به اشخاص ثالث است، یافت شود. در این صورت، در رد اموال و اسناد مزبور به صاحبانشان، اگر بین افراد ذینفع در ترکه و شخص ثالث و مالکیت ثالث اختلافی وجود نداشته باشد، با ذکر مشخصات اموال و صورتجلسه نمودن، اموال به افراد ذیحق مسترد می‌گردد.
در صورت وجود مالکیت معارض و حدوث اختلاف، ابتدا مدعی مالکیت باید در دادگاه صالح در این مورد دعوی اثبات مالکیت مطرح نماید. این گونه اموال و نوشتجات که در تصرف متوفی بوده‌اند به عنوان بخشی از ترکه محسوب، تا تعیین تکلیف نهایی دادگاه در خصوص مالکیت شخص ثالث، حفظ و نگهداری می‌شوند.
مواد قانونی برداشتن مهر و موم ترکه
در ادامه مواد قانون امور حسبی در ارتباط با برداشتن مهر و موم ترکه که مطالب آن گذشت، آورده می‌شود.
ماده ۱۹۴ قانون امور حسبی
کسانی که حق درخواست مهر و موم ترکه را دارند می‌توانند رفع مهر و موم را هم درخواست نمایند.
ماده ۱۹۵
درخواست برداشتن مهر و موم از دادگاه بخشی می‌شود که برای رسیدگی به امور ترکه صالح است و هر گاه ترکه در حوزه دادگاه بخش دیگری باشد دادگاه بخش محل وجود ترکه به دستور دادگاه مذکور اقدام به رفع مهر و موم می‌نماید و صورتمجلس مربوط به این عمل را به دادگاهی که دستور برداشتن مهر و موم را داده است می‌فرستد.
ماده ۱۹۶
دادگاه بخشی که مهر و موم را برمی‌دارد روز و ساعت برداشتن مهر و موم را معین و به عموم وراث و وصی و موصی‌لهم که معروف و محل اقامت آنها در حوزه آن دادگاه بخش باشد ابلاغ می‌نماید.
ماده ۱۹۷
نسبت به اشخاص ذینفع که محل اقامت آنها خارج از حوزه دادگاه بخش باشد ابلاغ وقت به آنها لازم نیست و اگر وقت به اشخاص‌مذکور اطلاع داده نشود دادگاه به جای آنها متصدی دفتر رسمی یا یک نفر از معتمدین محل را معین و او را دعوت می‌کند که با حضور او مهر و موم برداشته شود.
ماده ۱۹۸
عدم حضور اشخاصی که وقت برداشتن مهر و موم به آنها اطلاع داده شده مانع از برداشتن مهر و موم نخواهد بود.
ماده ۱۹۹
در صورتی که بین ورثه غائب یا محجور باشد رفع مهر و موم بعد از تعیین وکیل یا امین برای غائب و تعیین قیم برای محجور به عمل‌خواهد آمد.
ماده ۲۰۰
دادرس دادگاه بخش می‌تواند برداشتن مهر و موم را خود انجام دهد یا به کارمند علی‌البدل رجوع نماید.
ماده ۲۰۱
در موقع برداشتن مهر و موم صورتمجلسی مشتمل بر امور زیر تنظیم می‌شود:
۱- تاریخ- ساعت- روز- ماه- سال با تمام حروف.
۲- نام و مشخصات درخواست‌کننده.
۳- حضور و اظهارات اشخاص ذینفع و نمایندگان آنها و اشخاصی که دادگاه بخش دعوت کرده است.
۴- مهر و موم صحیح و بی‌عیب بوده یا دست خورده با توصیف کامل از دست خوردگی.
۵- نام و سمت کسی که مهر و موم را بر می‌دارد.
۶- امضاء کسی که مهر و موم را برمی‌دارد و سایر حاضرین.
ماده ۲۰۲
در موقع برداشتن مهر و موم صورت ریز آنچه از ترکه مهر و موم شده مطابق ترتیب مذکور در تحریر ترکه برداشته خواهد شد و اگر تنظیم صورت ریز ترکه در یک جلسه تمام نشود در آخر هر جلسه آن قسمتی از ترکه که مهر و موم آن برداشته شده مجدداً مهر و موم می‌شود.
ماده ۲۰۳
اگر در ضمن ترکه اشیاء یا نوشتجاتی متعلق به غیر باشد و صاحبان آنها استرداد آن را درخواست نمایند باید به کسی که حق گرفتن اشیاء و نوشتجات را دارد رد شود و هر گاه صاحبان اشیاء و نوشتجات حاضر نباشند اشیاء و نوشتجات نامبرده حفظ می‌شود تا به صاحبان آنها رد شود.
ماده ۲۰۴
در موارد زیر مهر و موم بدون تنظیم صورت ریز ترکه برداشته می‌شود:
۱- در صورتی که درخواست‌کننده مهر و موم درخواست رفع مهر و موم را بدون تنظیم صورت ریز ترکه نماید و بین ورثه محجور یا غائب و علت‌دیگری برای مهر و موم یا تحریر ترکه نباشد.
۲- در صورتی که مهر و موم به درخواست بستانکار به عمل آمده و ورثه پرداخت طلب او را تعهد نمایند یا بستانکار با برداشتن مهر و موم بدون تنظیم صورت ریز ترکه رضایت دهد و علت دیگری برای مهر و موم یا تحریر ترکه نباشد.
۳- اگر علت مهر و موم قبل از برداشتن مهر و موم یا در جریان آن مرتفع شود.
ماده ۲۰۵
هر گاه بین ورثه غائب یا محجور باشد و همچنین در صورتی که وارث متوفی معلوم نباشد در موقع برداشتن مهر و موم ترکه باید تحریر شود.
نتیجه‌گیری
قرار برداشتن مهر و موم ترکه زمانی اجرا می‌شود که علت آن قانوناً رفع شده باشد. در این صورت به دلیل موجه نبودن ادامه مهر و موم، دادگاه ملزم است به درخواست هر یک از ذینفعان ترکه، اقدام نماید. در نتیجه دادخواست جدید برداشتن مهر و موم ترکه مطرح و توسط دادگاهی که آن را انجام داده، رفع مهر و موم صورت می‌گیرد. سپس مراتب صورتجلسه شده و به امضای مجری قرار و حاضرین می‌رسد. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی در امور ارث و اعطای وکالت از طریق راههای ارتباطی ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ مشکل ارثیه خود را برطرف نمایید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- دعوی برداشتن مهر و موم ترکه مالی است یا غیرمالی؟
دعوای غیرمالی است. هزینه دادرسی بر اساس آخرین بخشنامه هزینه دادرسی رئیس قوه قضاییه محاسبه و پرداخت می‌شود.
۲- اگر طلب طلبکار به موجب رسید عادی باشد آیا می‌توان درخواست برداشتن مهر و موم ترکه را نمود؟
طلب باید مستند به سند رسمی یا حکم قطعی دادگاه باشد. در مورد طلب عادی، ابتدا می‌بایست اصالت و صحت سند عادی در محکمه دیگر احراز و اثبات گردد سپس اقدامات بعدی انجام شود.
۳- آیا زوجه یکی از وارث جهت مطالبه مهریه می تواند از محل سهم‌الارث شوهر اقدام کند؟
چون مستند طلب زوجه وارث متوفی، سند رسمی ازدواج است، لذا می‌تواند درخواست برداشتن مهر و موم و رفع ترکه را نماید.
