- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
اجرت‌المثل ایام تصرف ملک موروثی از سوی هر یک از وراث که مطابق قانون مستحق آن است قابل مطالبه است. وراث هر کدام مالک سهم‌الارث خود از ماترک به جامانده از مورث هستند. بنابراین می‌توانند هرگونه تصرفی در حصه خود نمایند. گاهی ورثه یا دیگری ملک موروثی را بدون رضایت سایر مالکین متصرف می‌شود. در این صورت هر یک از ورثه می تواند دعوی اجرت‌المثل ایام تصرف ملک موروثی را از دادگاه مطالبه کند.
یکی از این اشخاص، زوجه متوفی است که بنا بر سهم‌الارث وی که حسب مورد یک‌چهارم یا یک‌هشتم ماترک است، اجرت‌المثل ایام تصرف را به میزان حصه خود در ملک از دادگاه درخواست می‌کند.
اجرت‌المثل ملک موروثی چیست؟
اجرت‌المثل عبارت است از خسارتی که مالک ملک می تواند از متصرف ملک که بدون رضایت وی آن را تصرف نموده و بر آن مستولی شده است، مطالبه کند خواه متصرف غیرقانونی از منافع ملک استفاده کرده یا نکرده باشد.
اگر ملک موروثی باشد، در این صورت هر یک از وراث به قائم مقامی مورث می توانند به نسبت سهم‌الارث، اجرت‌المثل ایام تصرف ملک موروثی را از متصرف غیرقانونی اعم از ورثه یا ثالث مطالبه کنند. میزان اجرت‌المثل پس از صدور قرار کارشناسی توسط دادگاه، بر اساس مدت تصرف (استفاده شده یا نشده باشد) و طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود.
اجرت‌المثل زوجه از ملک موروثی
طبق ماده ۹۴۶ قانون مدنی، سهم زوجه از ماترک متوفی از عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول (زمین، خانه، مغازه، درختان و…) است. در این خصوص وکیل ارث بیان می کند، اگر متوفی هیچ فرزندی نداشته باشد، سهم زن یک چهارم از ماترک متوفی است که به طریق فوق تقسیم می‌شود. چنانچه متوفی فرزند داشته باشد ولو از همسر سابق، سهم الارث زوجه یک هشتم می باشد.
اگر شخص غیر یا یکی از وراث به نحو عدوان ملک موروثی را تصرف کند. از آنجا که ورثه در ذره ذره آن سهیم و شریک هستند. متصرف با درخواست مالکین باید از عهده اجرت المثل ایام تصرف ملک که بدون رضایت مالک بوده برآید. هر یک از ورثه می تواند با توجه به انتقال قهری مالکیت از مورث به وی، اجرات المثل ایام تصرف را از متصرف غیرقانونی مطالبه نماید.
سهم زوجه از اجرت‌المثل ملک موروثی (نشست قضائی)
نشست قضایی استان اصفهان/ شهر نظنز
تاریخ برگزاری ۱۳۹۳/۰۸/۱۸
موضوع: سهم بردن زوجه متوفی از اجرت المثل ملک موروثی
پرسش
در صورت تصرف ملک موروثی از سوی شخص ثالث و تعیین اجرت المثل ایام تصرف ، آیا همسر متوفی ( مورث ) از اجرت المثل سهمی دارد؟
نظر هیئت عالی
برابر نص ماده 946 قانون مدنی زن از قیمت یک هشتم اموال غیرمنقول زوج (در صورت فرزنددار بودن زوج) ارث می‌برد. در واقع وراث یک هشتم قیمت به زوجه بدهکارند و عین مال غیرمنقول مذکور وثیقه این دین است. به همین دلیل در ماده 948 همین قانون آمده: اگر وراث از اداء قیمت خودداری کنند، زن می‌تواند حق خود را (یعنی قیمت یک هشتم) از عین اموال استیفاء نماید. لذا چون اجرت‌المثل فرع بر مالکیت عین می‌باشد زن مستحق اجرت‌المثل یک هشتم مذکور نمی‌باشد.
نظر اکثریت
با عنایت به اینکه زن از قیمت اموال غیر منقول ارث می برد از اجرت المثل ایام تصرف اموال غیرمنقول نیز ارث می برد و ماده 946 قانون مدنی نیز موید این مطلب می‌باشد.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه اساساً زن حقی به عین اموال غیرمنقول به عنوان ارث ندارد لذا از اجرت المثل ایام تصرف غیرمنقول که تابعی از عین است سهمی نمی برد مگر اینکه با وجود تقاضای زن سایر وراث از دادن سهم وی از قیمت مال غیرمنقول استنکاف نمایند که در این حالت وی می تواند سهم خود را از عین ملک استیفا نماید.
جمعبندی
پس از فوت شخص، وراث قائم‌مقام مورث بوده و به جانشینی وی می توانند اموال موروثی را تصرف کنند. اما گاهی شخصی که ممکن است وارث باشد به میزان بیش از سهمش یا غیروارث، ملک موروثی را بدون رضایت وراث تصرف کند. در این صورت هر یک می توانند دعوای مطالبه اجرت‌المثل ملک موروثی را مطرح کنند.
شما می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی در امور ارث و وکالت همینطور تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک از طریق شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ با ما در تماس باشید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- اگر ورثه قیمت اموال غیرمنقول را به زوجه متوفی ندهند تکلیف چیست؟
در صورت امتناع ورثه، زوجه از عین اموال غیرمنقول سهم خود را می‌گیرد.
۲- مدت ارزیابی اجرت‌المثل ایام تصرف ملک موروثی چه میزان است؟
دادگاه ابتدای آن را از تاریخ اثبات عدم رضایت ورثه می‌داند.
۳- دعوای اجرت‌المثل مالی است یا غیرمالی؟
دعوای اجرت‌المثل ایام تصرف ملک موروثی، دعوی مالی است.
