- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
ممانعت از حق در ملک مشاع یکی از دعاوی تصرف بوده که فقط در اموال غیر‌منقول واقع می‌شود و از دعاوی اختلافی شایع در مشاعات ساختمان، محسوب می‌شود. دعاوی ثلاث یا تصرف شامل تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق است.
اده خارج از ضوابط قانونی و آپارتمان‌نشینی در قسمت‌های مشاع، در بسیاری مواقع موجب اختلافات و طرح دعاوی در دادگاه‌ها می‌گردد. به دلیل اهمیت دعوی ممانعت از حق، از دو منظر حقوقی و کیفری قابل پیگیری است.
در نوشته حاضر وکیل ملکی تهران به طور کاربردی، موارد ممانعت از حق در ملک مشاع و قسمت‌های مشاعی ساختمان را بیان می‌کند. همچنین برای وکالت، مشاوره حقوقی، تنظیم شکواییه، دادخواست، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک خود با ما در ارتباط باشید.
ممانعت از حق ملک مشاع چیست؟
فهرست مطالب
ممانعت از حق عبارتست از اینکه یکی از شرکای ملک، مانع استفاده از حق ارتفاق و حق انتفاع شریک در ملک مشاع شود مانند قفل زدن به در پشت بام و مانع شدن از استفاده آن. ممانعت از حق فقط در مورد مال غیر منقول از قبیل آپارتمان، زمین، و باغ واقع می‌شود.
ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف ممانعت از حق می‌گوید: “دعوای ممانعت از حق عبارت است از: تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد.”
طبق ماده ۱۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی: “در صورتی که دو یا چند نفر مال غیرمنقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می کرده اند و بعضی از آنان مانع تصرف یا استفاده و یا مزاحم استفاده بعضی دیگر شود حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و مشمول مقررات این فصل خواهد بود.”
ارکان دعوی ممانعت از حق عبارت است از: ۱- تصرفات سابق خواهان؛ ۲- تصرفات فعلی خوانده در زمان دادخواست؛ ۳- عدوانی بودن تصرفات خوانده.
ملک مشاع ملکی است که بیش از یک مالک داشته باشد. در مقابل ملک مفروزی است که ششدانگ آن متعلق به یکنفر است. مشترکات ساختمان که طبق صورتمجلس تفکیکی صادره از اداره ثبت، مورد استفاده ساکنین است ملک مشاعی بوده و تحت مالکیت و تصرف همه واحدها است. اخلال در حقوق مشاعی همسایگان مانند ممانعت از حق، نکوهش شده و علاوه بر ضمانت اجرای حقوقی، از لحاظ کیفری برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
طبق قانون تملک آپارتمان ها مصوب ۱۳۴۳ و آیین نامه اجرایی آن، ساختمان از دو قسمت اختصاصی و مشاعات تشکیل شده است. قسمت‌های اختصاصی به زیربنای مورد استفاده هر واحد گفته می‌شود. قسمت‌های مشاعی یا مشترکات ساختمان به پارکینگ، راه پله ها، حیاط مشترک، دیوارها و سقف مشترک، پشت بام و… گفته می‌شود.
در قسمت‌های مشاعات ساختمان همه متصرفین خواه مالک باشند یا غیرمالک، در جزء جزء اشتراکات سهیم هستند. به همین دلیل هیچ‌یک حق ندارد در استفاده دیگری از ملک مشاع ممانعت از حق نماید.
مراحل و مدارک دعوی ممانعت از حق مشاعی
▪︎ دادگاه صلح محل ملک به دعوی ممانعت از حق ملک مشاع رسیدگی می‌کند.
▪︎ دعوی غیر مالی است و هزینه دادرسی معادل دعاوی غیر مالی پرداخت می‌شود.
▪︎ خواسته دادخواست، درخواست رفع ممانعت از حق و اعاده به وضع سابق بعلاوه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی در صورت لزوم است.
▪︎ مدارک دعوی ممانعت از حق در مشاعات عبارت است از: دلایل دال بر تصرفات سابق خواهان در ملک مشاع و تصرفات غیرقانونی فعلی خوانده شامل استشهادیه یا تامین دلیل مبنی بر احراز تصرفات خوانده در ملک.
▪︎ حکم بدوی دعوی رفع ممانعت از حق در ملک مشاع قبل از قطعیت قابل اجراست. در این صورت محکوم‌له پس از ابلاغ رای نخستین، درخواست اجرای حکم بدوی را می‌نماید.
نحوه اثبات دعوی ممانعت از حق ملک مشاع
دعوای ممانعت از حق ملک مشاع برای اینکه به نتیجه دلخواه برسد بایستی: اولاً دادخواست صحیح و کامل تنظیم شود، ثانیاً دلایل لازم و کافی ضمیمه آن گردد، ثالثاً دفاعیات موثر و مناسب شفاهی و به موجب لایحه دفاعیه در طول دادرسی به دادگاه ارائه شود.
در دعوی ممانعت از حق، خواهان ادله اثبات دعوی مبنی بر اینکه ملک در گذشته تحت تصرف قانونی او بوده ولی الان دیگری مانع استفاده وی از حقوق ارتفاقی و انتفاعی وی می‌شود را تقدیم می‌نماید.
طبق ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی: در دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، خواهان باید ثابت نماید که موضوع دعوا حسب مورد قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی و یا قبل از ممانعت و یا مزاحمت در تصرف و یا مورد استفاده او بوده و بدون رضایت او و یا به غیر وسیله قانونی از تصرف وی خارج شده است.
جرم ممانعت از حق در مشاعات
اگر ذینفع قصد شکایت کیفری در خصوص ممانعت از حق در ملک مشاع را داشته باشد، باید سند رسمی یا دلیل مالکیت ملک را به دادگاه صلح محل ملک که به شکایت رسیدگی می‌کند، ارائه نماید. ممانعت از حق جرمی مستمر است. از این رو تا زمانی که رفتار مجرمانه ممانعت از حق مشاعی ادامه دارد شاکی حق شکایت خواهد داشت. به عبارتی، شاکی می‌تواند تا یکسال از تاریخ اطلاع از قطع رفتار مجرمانه متصرف عدوانی، شکایت کند.
ارکان تحقق جرم ممانعت از حق مشاعی
عنصر مادی جرم رفتار مادی و فیزیکی ممانعت از حق متصرف غیرقانونی در ملک مشاع است.
عنصر معنوی یا روانی جرم، سوءنیت عام و خاص متهم است. متهم باید عمل مجرمانه را عمداً و با علم و آگاهی از اینکه فعل ممانعت از حق مشاعات غیر قانونی است، مرتکب شده باشد. جرمی است که علاوه بر سوءنیت عام که قصد و علم ارتکاب جرم است. سوءنیت خاص نیز که قصد وارد آوردن ضرر به شاکی است باید وجود داشته باشد.
عنصر قانونی جرم ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) است.
مجازات جرم ممانعت از حق در مشاعات
مجازات جرم ممانعت از حق در ملک مشاع طبق ماده ۶۹۰، یک ماه تا یک سال حبس و اعاده به وضع سابق نسبت به تصرف غیرقانونی است. اگر مالک ملک مورد تصرف، شخص حقیقی یا حقوقی خصوصی باشند نه دولتی، به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، مجازات جرم ۱۵ روز تا ۶ ماه زندان است.
در درجه‌بندی مجازات‌ها، جرم ممانعت از حق مشاعی درجه ۷ است. رسیدگی به جرم در صلاحیت دادگاه صلح محل ملک که جرم واقع شده، می‌باشد. جرمی قابل گذشت است. چنانچه جرم ممانعت از حق در املاک دولتی واقع شده باشد جرم غیرقابل گذشت است.
نمونه آرای ممانعت از حق مشاعات
◇ در مشاعات آپارتمان چنانچه یکی ازساکنین مانع استفاده دیگری شود شخص ذینفع می تواند دعوی رفع ممانعت از حق مطرح کند دعوی تصرف عدوانی قابلیت استماع ندارد.
(شماره دادنامه قطعی۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۶۰۱۳۷۰ – ۹۱/۱۰/۱۷ شعبه ۴۶ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ ممانعت از دسترسی به کنتورهای آب و برق از مصادیق بزه ممانعت از حق است.
(شماره دادنامه قطعی ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۸۵۲ – ۹۳/۶/۳۰ شعبه ۲۲ دادگاه تجدیدنظر تهران)
جمعبندی
دعوی ممانعت از حق در ملک مشاع در نتیجه وقوع اختلاف بین ساکنین ساختمان در قسمت‌های مشاعی آن اقامه می‌شود. ممانعت از حق مشاعات وقتی رخ می‌دهد که یکی از ساکنین، دیگری را از حق استفاده از حقوق ارتفاقی یا انتفاعی وی در ملک محروم نماید. در این صورت از طرق حقوقی و کیفری می‌توان شکایت نمود. جهت اعطای وکالت به وکیل امور دعاوی تصرف با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا مجازات جرم ممانعت از حق در ملک مشاع قابل تعلیق است؟
دادگاه می‌تواند مجازات جرم را به مدت یک تا پنج سال معلق نماید.
۲- رسیدگی دادگاه حقوقی به این دعوی به چه نحو است؟
رسیدگی حقوقی به دعوی ممانعت از حق مشاعی شکلی است نه ماهوی. بنابراین دادگاه وارد حل اختلافات طرفین در مالکیت و اصل حقوق ارتفاقی و حق انتفاع نمی‌شود.
۳- اگر ملک به طور کامل از تصرف متصرف خارج شود حکم آن چیست؟
اگر ملک کاملاً از تصرف متصرف خارج شود، تصرف عدوانی محقق می‌شود. در دعوای ممانعت از حق در ملک مشاع، متصرف فعلی مانع استفاده از حق ارتفاق یا انتفاع متصرف سابق در ملک می‌شود.
سلام خسته نباشید آیا می‌شود قسمتی از ساختمان که مشا است از مشا دراورد ممنون میشم کمک کنید
با سلام و وقت بخیر، قانون تملک آپارتمان ها و آیین نامه اجرایی آن از مقررات آمره محسوب می شوند. هیچ یک از ساکنان ساختمان ولو به اتفاق نمی توانند برخلاف این مقررات تصمیم بگیرند. یکی از این موارد قسمت های مشاعی و اختصاصی ساختمان است. طبق قانون هرگونه تغییر در فضای مشاعی و تبدیل آن به فضای اختصاصی باطل می باشد.