- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
حقوق و دیونی که به ترکه متوفی تعلق میگیرد در ماده ۸۶۹ قانون مدنی بیان شده‌اند لذا می‌بایست مطابق با آن و به همان ترتیب مقرر در ماده اقدام شود. با فوت شخص، ورثه عهده دار حقوق و دیون متعلق به ترکه می‌شوند. پس از فوت، رابطه حقوقی متوفی با دارایی‌اش قطع می‌گردد در نتیجه وراث حین‌الفوت قهراً مالک دارایی وی می‌شوند. آنچه از متوفی به جای می‌ماند شامل دارایی مثبت (اموال منقول و غیر‌منقول) و دارایی منفی (تعهدات و دیون) او می‌شود.
ورثه قائم مقامی عام مورث خود هستند به عبارتی به جانشینی مورث عهده‌دار تصفیه ترکه و پرداخت بدهی‌های وی از محل ماترک می‌‌باشند. مالکیت ورثه نسبت به ترکه پس از پرداخت حقوق و دیون متعلق به آن مستقر و تثبیت می‌گردد.
در این مقاله وکیل ارث تهران به بیان حقوق و دیون متعلق به ترکه و شرایط آنها می‌پردازد. چنانچه نیاز به وکیل، مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک دارید با ما تماس بگیرید.
ماده ۸۶۹ قانون مدنی
فهرست مطالب
حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق میگیرد و باید قبل از تقسیم آن اداء شود از قرار ذیل است:
۱) قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است.
۲) دیون و واجبات مالی متوفی.
۳) وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آنها.
تجهیز متوفی چیست؟
اولین اقدامی که پس از فوت صورت میگیرد، خاکسپاری و کفن و دفن میت است. طبق ماده ۸۶۹ قانون مدنی، هزینه کفن میت قبل از هر هزینه‌ای تادیه می‌گردد. با توجه به عبارت “قیمت کفن میت”در متن ماده، می‌توان گفت آنچه برای انجام مراسم مذهبی طبق شئون متوفی مصرف می‌شود، جزء هزینه‌های ضروری است که از محل ترکه قابل برداشت است. برای مطالعه مقاله قبول و رد ترکه کلیک کنید.
حقوق متعلق به اعیان ترکه
به حقوق متعلق به عین ترکه مانند خانه، آپارتمان، مزرعه، مغازه و… حق عینی گفته می‌شود که منظور، حق مرتهن بر عین اموال است. برای مثال، خانه متوفی در قبال بدهی در رهن بانک باشد و فوت کند. هر تعهد و دبنی که باید از محل عین ترکه انجام و وصول شود، شامل حقوق متعلق به ترکه است.
در این صورت طلبکاران با حق وثیقه پس از فوت مدیون، حق عینی بر مالی دارند که در زمان حیات در گرو بدهی قرار گرفته است. بنابراین برای وصول طلب، سراغ اموال دیگر متوفی نمی‌روند و مستقیماً از محل وثیقه، طلب پرداخت می‌شود.
واجبات مالی و دیون بر ذمه متوفی
طبق ماده ۲۲۵ قانون امور حسبی: دیون و حقوقی که به عهده متوفی است بعد از هزینه کفن و دفن و تجهیز متوفی و سایر هزینه‌های ضروری از قبیل هزینه حفظ و اداره ترکه باید از ترکه داده شود.
به موجب این ماده و ماده ۸۶۹ قانون مدنی، قبل از تقسیم ترکه، دیون و تعهدات مورث باید پرداخت شود. در صورت عدم پرداخت دیون و تصرف در ماترک یا انتقال آن به دیگری، چون معامله‌ای که منعقده غیر نافذ است، با عدم تنفیذ طلبکاران، معامله باطل می‌شوند.
واجبات مالی متوفی شامل واجبات شرعی و آنچه از نظر عرف و عادت جهت کفن و دفن متوفی لازم است مانند خمس و زکات. با درخواست مهر و موم و تحریر ترکه، اولاً اموالی که در معرض حیف و میل هستند برای جلوگیری از آن، مهر و موم می‌شوند. ثانیاً کلیه دارایی و دیون متوفی توسط دادگاه صورتجلسه شده که در مراجع قضایی و در برابر اشخاص ثالث قابل استناد است.
ماده ۲۱۵ قانون امور حسبی: مطالبات و بدهی متوفی که به موجب احکام نهایی و اسناد رسمی یا دفاتر و برگهای مربوط به متوفی یا اقرار مدیونین و ورثه مسلم است نیز در صورت ترکه نوشته می‌شود.
وصیت متوفی تا ثلث ترکه
هر فردی در زمان حیات می تواند تا ثلث دارایی اش به نفع شخص یا اشخاص ورثه یا غیر ورثه وصیت نماید. وصیت دو نوع است تملیکی و عهدی. وصیت تملیکی عبارت است از اینکه موصی در زمان حیات تا یک سوم اموالش را به نفع دیگری مجاناً برای بعد از فوت تملیک کند. وصیت عهدی وصیتی است که طبق آن شخصی به عنوان وصی تعیین شده تا عهده‌دار امور وصیت و واجبات مالی موصی بعد از فوت گردد.
وصیت نسبت به مازاد بر یک سوم اموال، غیر نافذ است. اگر ورثه بیش از ثلث را به نسبت سهم‌الارث تنفیذ نمایند تا هر میزان آن معتبر و قابل اجراست. در صورت عدم تنفیذ بیش از ثلث اموال، وصیت به بیش از آن باطل است. به کسی که وصیت نموده موصی، به کسی که به نفع او وصیت شده موصی له و به مورد وصیت موصی به می گویند.
مالیات بر ارث (فرم شماره ۱۹)
هر آنچه پس از کسر حقوق عینی، دیون و واجبات مالی متوفی بر ماترک باقی بماند، متعلق به ورثه بوده و طبق قانون مالیات بر ارث و اینکه کدام طبقه از طبقات سه‌گانه ارث می‌برند به آن اموال مالیات تعلق می گیرد.
تا قبل از پرداخت مالیات بر ارث، اموال منقول و غیر منقول داخل در ترکه رسماً قابل انتقال نمی‌باشند. پس از پرداخت مالیات، سازمان امور مالیاتی مربوط، فرم شماره ۱۹ مالیات بر ارث که حکایت از تصفیه مالیات بر ارث ملک یا خودرو دارد را صادر می‌نماید. پس از صدور فرم مزبور و ارائه به دفترخانه اسناد رسمی با دیگر استعلامات قانونی، نقل و انتقال ماترک بلامانع است.
نتیجه‌گیری مطالب
با فوت متوفی، قبل از هر اقدامی باید حقوق و دیون متعلق به ترکه پرداخت شود. تا زمانی که مقررات آمره و غیرقابل عدول مذکور در ماده ۸۶۹ قانون مدنی در خصوص حقوق و دیون ترکه اعمال و اجرا نشوند، تقسیم ارث و تصرف در ماترک و انتقال اموال به دیگران امکانپذیر نیست. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی در امور ارث و اعطای وکالت از طریق شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ با ما تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- چه زمانی طلب بانک مرتهن تصفیه می شود؟
پس از کفن و دفن متوفی و پرداخت هزینه های آن از محل ماترک، حقوق و دیون متعلق به ترکه مانند طلب بانک پرداخت می‌شود.
۲- آیا وراث می توانند برخلاف مقررات ارث، ترکه را میان خود تقسیم کنند؟
مقررات ارث آمره است و توافق برخلاف آن باطل است مگر همه وراث بعد از فوت مورث توافق کنند.
۳- دعوی وصیت‌نامه و مطالبه مهریه زوجه متوفی کدام یک مقدم است؟
در حقوق و دیون متعلق به ترکه، ابتدا مهریه به عنوان بدهی متوفی از ماترک کسر شده سپس مورد وصیت خارج می‌شود.
