- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
آزادی مشروط نهادی جهت کاهش جمعیت کیفری زندان ضمن اصلاح رفتار محکوم علیه شناحته شده است. پس از صدور حکم قطعی کیفری و گذران بخشی از مدت حبس تحت شرایط قانونی محکوم می تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی درخواست آزادی مشروط نماید.
آزادی مشروط فقط پس از محکومیت قطعی و در مرحله اجرای حکم حبس اعمال می شود و مختص جرایم تعزیری است.
در نوشته حاضر وکیل کیفری شرایط تحقق آزادی مشروط و نکات مهم را بیان می کند. بعلاوه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
شرایط تحقق آزادی مشروط
فهرست مطالب
ماده ۵۸ قانون مجازات اسلامی: “در مورد محکومیت به حبس تعزیری، دادگاه صادر کننده حکم می‌تواند در مورد محکومان به حبس بیش از ده سال پس از تحمل نصف و در سایر موارد پس از تحمل یک سوم مدت مجازات به پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام با رعایت شرایط زیر حکم به آزادی مشروط را صادرکند:
الف- محکوم در مدت اجرای مجازات همواره از خود حسن اخلاق و رفتار نشان دهد.
ب- حالات و رفتار محکوم نشان دهد که پس از آزادی، دیگر مرتکب جرمی نمی‌شود.
پ- به تشخیص دادگاه محکوم تا آنجا که استطاعت دارد ضرر و زیان مورد حکم یا مورد موافقت مدعی خصوصی را بپردازد یا قراری برای پرداخت آن ترتیب دهد.
ت- محکوم پیش از آن از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد.
انقضای مواعد فوق و همچنین مراتب مذکور در بندهای(الف) و(ب) این ماده پس از گزارش رئیس زندان محل به تایید قاضی اجرای احکام میرسد. قاضی اجرای احکام موظف است مواعد مقرر و وضعیت زندانی را درباره تحقق شرایط مذکور بررسی و در صورت احراز آن، پیشنهاد آزادی مشروط را به دادگاه تقدیم نماید.”
پس از احراز شرایط بندهای الف، ب، پ، ت و گزارش رئیس زندان و تایید قاضی اجرای احکام اقدام می گردد. در این صورت تقاضای محکوم علیه یا پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام به دادگاه صادرکننده حکم قطعی تقدیم می شود.
بیشتر بدانید:
قاضی اجرا می بایست قبل از پیشنهاد به دادگاه، مراتب انقضای مدت های نصف یا یک سوم و حصول شرایط بندهای ماده را احراز نماید. همچنین جبران خسارت شاکی خصوصی یا موجبات آن می بایست محرز گردد.
مدت آزادی مشروط
ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی: “مدت آزادی مشروط شامل بقیه مدت مجازات می‌شود، لکن دادگاه می‌تواند مدت آن را تغییر دهد و در هر حال آزادی مشروط نمی‌تواند کمتر از یکسال و بیشتر از پنج سال باشد جز در مواردی که مدت باقیمانده کمتر از یک سال باشد که در این صورت مدت آزادی مشروط معادل بقیه مدت حبس است.”
دادگاه در حکم آزادی مشروط میزان آن را تعیین می کند. اگر دادگاه در حکم مدت را مشخص نکرده باشد. حداکثر آن ۵ سال است. اگر مدت باقیمانده بیش از ۵ سال باشد بقیه مدت غیرقابل اجرا خواهد بود.
ضمانت اجرای عدم رعایت دستورات دادگاه در مدت آزادی مشروط
ماده ۶۱ قانون مجازات اسلامی: “هرگاه محکوم در مدت آزادی مشروط بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند برای بار اول یک تا دو سال به مدت آزادی مشروط وی افزوده می‌شود. در صورت تکرار یا ارتکاب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت، علاوه بر مجازات جرم جدید، مدت باقیمانده محکومیت نیز به اجراء در می‌آید، در غیر این صورت آزادی او قطعی می‌شود.”
بنابراین در صورت عدم اجرای دستورات دادگاه در مدت آزادی مشروط:
۱- برای بار اول یک تا دو سال به مدت افزوده می شود. در صورت تکرار، بقیه مدت محکومیت به اجرا در می آید.
۲- چنانچه محکوم در طول مدت مرتکب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیات یا تعزیر تا درجه ۷ شود. پس از اثبات و محکومیت، علاوه بر مجازات جدید، باقیمانده مدت حبس آزادی مشروط نیز اجرا می شود.
بیشتر بدانید:
ممنوعیت استفاده از آزادی مشروط
اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۷/۱۲۶۸ – ۱۳۹۲/۶/۳۱ در این مورد می گوید: “در فصل هشتم قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ نداشتن سابقه محکومیت حبس به عنوان شرط استفاده از آزادی مشروط نیامده است. بنابراین داشتن سابقه محکومیت به حبس مانع از اعطای آزادی مشروط با حصول سایر شرایط مقرر در قانون نیست و تنها ممنوعیت طبق بند ت ماده ۵۸ قانون مذکور، مربوط به اینست که سابقاً از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد.”
بنابراین ممنوعیت استفاده از آزادی مشروط، سابقه استفاده از آن است. در کلیه مجازات های تعزیری قابل اعمال است.
چند نکته
▪︎ صدور حکم آزادی مشروط مختص مجازات حبس است. بنابراین در مورد سایر مجازات ها این نهاد قابل اعمال نیست.
▪︎ آزادی مشروط در مورد مجازات اصلی حبس اعمال می شود. در نتیجه اگر حبس بدل از جزای نقدی باشد قابل اعمال نیست.
بیشتر بدانید:
▪︎ صدور حکم آزادی مشروط در اختیار دادگاه صادرکننده حکم قطعی بوده و دادگاه ملزم به آن نیست.
▪︎ برای صدور حکم آزادی مشروط محکوم باید در حال گذران حبس باشد. خواه در زندان و یا به صورت رای باز در خارج زندان باشد. خواه تحت نظارت سامانه الکترونیکی (پابند) آزاد باشد. خواه به جهت بیماری مدت حبس را تحت درمان باشد.
▪︎ اگر بخشی از مجازات حبس معلق شده باشد. محکوم می تواند بابت بخش باقیمانده پس از سپری شدن نصف یا یک سوم درخواست آزادی مشروط نماید.
▪︎ شروع مجازات تبعی وفق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، هر یک از تاریخ اتمام حبس و تاریخ اتمام آزادی مشروط هر کدام موخر باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- آیا آزادی مشروط در حبس ابد اعمال می شود؟
طبق رأی وحدت رویه شماره ۷۶۴ – ۱۳۹۶/۸/۹ دیوان عالی کشور، آزادی مشروط در مورد محکومین به حبس ابد قابل اعمال نیست.
۲- تقاضای آزادی مشروط و تعلیق با هم امکانپذیر است؟
چنانچه شرایط قانونی هر کدام وجود داشته باشد مانعی ندارد.
۳- آیا با رد درخواست آزادی مشروط از سوی دادگاه تکرار آن امکان دارد؟
با حصول شرایط و طی مراحل آن می توان مجدداً نسبت به تقاضای آزادی مشروط اقدام نمود.
